Aan het einde van het seizoen 2016/2017 registreerde de KNVB in totaal 1.213.444 voetballende leden. Een daling van ruim een procent ten opzichte van een jaar eerder. Dit wordt vooral veroorzaakt door een afname bij jongens in de leeftijdscategorieën Onder 9, Onder 11 en Onder 13, die samen het pupillenvoetbal vormen. Hier daalde het ledenaantal met maar liefst 3,7 procent. Bij de junioren jongens, dit zijn de leeftijdsgroepen Onder 15, Onder 17 en Onder 19, was een lichte stijging zichtbaar, maar het aantal mannelijke seniorleden nam weer af.
Een afname van het aantal mannelijke voetballers kwam de laatste jaren vaker voor. De opmars van het vrouwenvoetbal in Nederland zorgde er telkens voor dat het totaal aantal actieve KNVB-leden bleef stijgen. Opvallend genoeg zette deze trend zich afgelopen jaar niet door. Terwijl het aantal voetballende meisjes (tot en met 18 jaar) de afgelopen jaren telkens steeg, vaak tussen de 5 en 8 procent, noteerde de KNVB in deze categorie dit keer een kleine daling. Bij de senioren steeg het aantal vrouwen wel.
Volgens Daan Schippers, woordvoerder van de KNVB, is de stagnering van het aantal vrouwelijke KNVB-leden, lastig te verklaren. “Het is niet zo dat leden die zich afmelden daarvoor een reden aan ons opgeven. Wij doen er ook geen onderzoek naar, dat is aan de clubs. Maar we zetten ons wel vol in om het voetballandschap, met name voor vrouwen, te versterken. Dit doen we door goede competities te organiseren, verenigingen te ondersteunen en kwalitatief geschoolde trainers op te leiden.”
Focus op prestatie
Het teruglopende aantal voetballende jongetjes heeft, volgens Richard Kuiper van NOC*NSF, wel een aanwijsbare reden. “Te veel amateurverenigingen focussen zich de laatste jaren overmatig op prestatieteams. Lagere elftallen sneeuwen onder. Het gevolg is dat kinderen in die elftallen minder plezier in het voetballen hebben.” Het is een ontwikkeling die zich volgens het overkoepelend sportorgaan niet alleen voordoet bij voetbal, maar bij vrijwel alle teamsporten. Het gevolg is dat bijvoorbeeld fitness populairder is geworden bij jongens. Kuiper: “Maar als we het de fitness-jongens vragen, willen ze eigenlijk het liefst de sport doen die ze voorheen deden. Vaak zijn ze door slechte ervaringen bij hun vereniging gestopt met teamsport.”
Ondanks de stagnering blijft voetbal veruit de populairste sport onder Nederlandse jongens. Bij meisjes is voetbal nog niet de meest beoefende sport, maar de KNVB zag het aantal vrouwelijke leden de laatste jaren wel explosief stijgen. Dat hebben ook andere sportbonden gemerkt. Kuiper: “Meisjes zijn minder gaan handballen, terwijl het ledenaantal bij de hockeybond stagneert. Maar er zijn ook veel meiden die nu voetballen, terwijl ze anders helemaal niet zouden sporten. We merken dat het voetbalaanbod voor meisjes groter wordt en dat het steeds ‘normaler’ wordt dat voetbal voor iedereen is.”
WEURO-effect
Doordat de ledenaantallen gepeild zijn op 30 juni, zijn de eventuele gevolgen van het recente EK, dat plaatsvond in juli en augustus, nog niet zichtbaar in de grafieken. Afgelopen zomer maakte het Nederlands Vrouwenelftal een Oranjegekte los door in eigen land de Europese titel te veroveren. Een WEURO-effect dient zich mogelijk aan.
Normaal gesproken maakt de KNVB tussen de jaarverslagen door geen cijfers bekend. In dit geval kon de bond al wel verklappen dat het aantal nieuwe aanmeldingen bij de meisjes en vrouwen, in de maanden augustus en september 2017, liefst 6,8 procent hoger ligt dan een jaar eerder in diezelfde periode. Hoe dit verdeeld is over de leeftijdscategorieën, en of ook het jongensvoetbal hierdoor weer een boost heeft gekregen, blijft onduidelijk tot het volgende jaarverslag.
Cijfers afkomstig uit: Jaarverslag KNVB 2016/2017
Fotografie: Pro Shots
