Zijn laatste klus in de voetbalwereld eindigde zes maanden geleden. Helaas, zegt Holkema. Hij was teammanager bij de nationale ploeg van Curaçao. In die rol zorgde hij er onder meer voor dat de vliegtickets en hotels werden geboekt, de spelersbus op tijd kwam en andere logistieke zaken netjes en op tijd werden geregeld. Net als de veiligheid van de spelers en technische staf.
Holkema deed het werk in zijn eerste jaar voor het niets, zegt hij. Uit plezier. Een vriendendienst voor Patrick Kluivert. Sinds Kluivert vertrok als bondscoach stoorde Holkema zich steeds meer aan de nieuwe koers die bond vaart. Daarom besloot hij te stoppen, ook om meer tijd door te gaan brengen met zijn familie. Zoals met zijn kleinzoon. Holkema stapt, op deze tropische dag in juni, na het interview op de fiets met zijn kleinzoon, zegt hij aan de telefoon.
Het is mooi geweest. Alleen Kluivert zou hem nog kunnen overhalen om in de voetbalwereld een rol te gaan vervullen, zegt Holkema. Hij hoeft op zijn 62ste niet meer te werken, in financieel opzicht. Zijn beveiligingsbedrijf, waarbij hij honderden mensen beschikbaar stelde voor klussen, verkocht Holkema een aantal jaar geleden voor een bedrag waardoor hij nu vooral nog voor zijn plezier wil werken. Zoals bij de nationale ploeg van Curaçao. "Ik heb zoveel leuke momenten beleefd met de jongens. Ik heb nog steeds goed contact met hen. We appen geregeld en ik heb ze succes gewenst voor de Gold Cup. Curaçao was een van de leukste klussen die ik heb gedaan."
Bertus Holkema (uiterst rechts) als lid van de technische staf van Curaçao.
ORANJE
Op zijn vijftiende verliet hij het ouderlijk huis, ging op zichzelf wonen en werd op zestienjarige leeftijd portier in het nachtleven van Sneek. Hij werd een bekend gezicht. Toen nog met een snor. Nadat zijn voetbalcarrière noodgedwongen eindigde richtte Holkema zich vooral op zijn rol als uitsmijter. Hij werkte ook nog als glazenwasser, vrachtwagenchauffeur en beroepsmilitair. Via zijn werk als portier kwam Holkema in contact met mensen die Santana, Fats Domino en Chuck Berry naar Nederland wisten te halen voor optredens. Holkema werd gevraagd voor de rol van security manager. Hobby werd vanaf toen werk, vertelt Holkema. Philips vroeg hem de tour van de Dire Straits te organiseren en in goede banen te leiden. De tour verliep vlekkeloos. En zo maakte Holkema naam.
Ondertussen werkte hij ook als opnameleider in de televisiewereld. Vanuit de showbizz stroomde de reputatie van Holkema door naar de voetbalwereld. De KNVB ging in 1996 een samenwerking aan met Holkema en zijn beveiligingsbedrijf, opgezet in 1989. Tot 2002 was hij verantwoordelijk voor de veiligheid van de internationals en technische staf van het Nederlands elftal. Zo maakte hij de EK's van 1996 en 2000 mee. Net als het WK in 1998, de affaire met de pikante danseres en internationals in Kopenhagen en de 'bijna-vechtpartij' in Oslo tussen internationals, journalisten en uitgaanspubliek.
Nee, hij kan niet alles vertellen over die periode en de incidenten, geeft Holkema aan. "Maar laten we het zo zeggen, niet alles wat naar buiten kwam is ook echt gebeurd. De spelers van Oranje liggen altijd onder een vergrootglas. Dat maakt het voor bepaalde mensen interessant om zaken aan te dikken of anders voor te doen dan het is. Ik had een goede band met de spelers en de technische staf. Mijn tijd bij de KNVB was de mooiste in de voetbalwereld. Het was altijd een feest om bij Oranje te komen. Met Frank Rijkaard, Louis van Gaal en Dick Advocaat kon ik het ook goed vinden. Ik at niet mee met de selectie, want dan hield ik de kamers van de jongens in de gaten. Maar de bondscoaches en de spelers gaven mij wel altijd het gevoel dat ik bij de groep hoorde. Ik heb met een aantal jongens ook contact gehouden. Zo vroeg Edwin van der Sar mij of ik zijn bruiloft in goede banen wilde leiden. Net als Louis van Gaal. Later kwamen Arjen Robben, Dirk Kuyt en Wesley Sneijder met dezelfde vraag naar mij. Leuk toch?"
Holkema in 1996 met de door Guus Hiddink van EURO 96 weggestuurde Edgar Davids.
PELÉ
In 2002 nam de KNVB vrij abrupt afscheid van Holkema. "Ik werkte tot die tijd nauw samen met teammanager Hans Jorritsma. We vulden elkaar aan. Hij nam de logistieke taken op zich, ik nam de security voor mijn rekening. Zo zorgde ik er altijd voor dat de kleedkamers dicht bleven tijdens wedstrijden. Ik was dan ook de enige met de sleutel. Naar mijn weten is er nooit iets gestolen. Ik kijk met veel plezier terug op die tijd en had nog jaren door willen gaan, maar op een gegeven moment kreeg ik bonje met Jorritsma en de KNVB verlengde mijn contract niet. De spelers vonden het jammer, begreep ik. We konden het goed met elkaar vinden in die jaren."
Daarna stelde Holkema zich beschikbaar als bodyguard en personal assistent. Mick Jagger, Madonna, Robbie Williams, The Spice Girls en Sylvester Stallone, zij en anderen werden op aanvraag geschaduwd door het grote lijf van Bertus Holkema uit Workum. Omdat zij Bertus niet altijd even soepel konden uitspreken kreeg Holkema bijnamen: Brutus en Birdy. Ook vanuit de voetbalwereld kwamen de nodige aanbiedingen binnen. En hij werkte voor het Koninklijk Huis.
In opdracht van Mastercard was Holkema rond het WK van 2006 in Duitsland bodyguard en personal assistant van Pelé. "Ik weet alles van hem en hij ook alles van mij. Uiteindelijk hebben we elkaar in een periode van tien jaar vaak gezien en veel met elkaar gesproken. Wat we daar hebben besproken houd ik tussen ons, maar hij vroeg mij ook weleens wat ik ergens van vond. Zoals of hij ambassadeur moest worden voor het WK en de Olympische Spelen in Brazilië. Hij twijfelde daarover vanwege de negatieve geluiden over de organisatie en de politieke situatie in het land. Ik zei: 'Als jij jouw naam niet verbindt aan die evenementen, wordt het sowieso niets'. Hij besloot uiteindelijk toch ambassadeur te worden. Ik heb een hele speciale band met Pelé. Net als met Kluivert. Voor hem zal ik ook altijd klaarstaan. We kennen elkaar al zo lang. Toen hij mij vroeg mee te gaan naar Curaçao hoefde ik geen moment na te denken. Ik zou eigenlijk met mijn vrouw naar Parijs gaan om met Patrick en zijn vrouw een hapje te gaan eten, maar dat is er nog niet van gekomen. Het is ook niet zo dat we de deur bij elkaar plat lopen. Echte vriendschappen sluiten in de voetbalwereld of de showbizz is lastig. Veel mensen denken vooral aan zichzelf. Maar af en toe kom je mensen tegen waarmee het goed klikt. Die contacten koester ik."
Bertus Holkema in de schaduw van Pelé.
VRIENDEN
Holkema was vijftien jaar lang voor Mastercard aanwezig bij WK's, EK's en Champions League-finales. Hij begeleidde daarbij mannen als Pierluigi Collina, Eusebio, Jean-Marie Pfaff, Franz Beckenbauer en Jürgen Klinsmann. En Diego Maradona tijdens een bezoek aan Amsterdam. Ook was Holkema een jaar werkzaam bij AC Milan en anderhalf jaar bij FC Barcelona, om Lionel Messi te schaduwen. "Messi is eigenlijk helemaal geen voetballer, als je puur naar zijn karakter kijkt. Hij houdt niet van hoeren en sloeren en dure auto's. Het verbaasde mij ook dat hij tattoos liet zetten. Messi laat zich niet gek maken door de buitenwereld. Hij is wat dat betreft ook een fenomeen buiten de lijnen."
Hun contact stamt uit de tijd dat Holkema bij een toernooi in Londen werd ingeschakeld om Messi in de gaten te houden. "Dat beviel hem blijkbaar, want Messi vroeg of ik vaker met hem mee wilde gaan, zoals voor trips met UNICEF. Zo kwam ik ook in contact met jongens als David Beckham en Ronaldinho. Beckham kende mij weer omdat ik vroeger met The Spice Girls werkte. Dan is de wereld niet zo groot."
Heb je nog veel contact met mensen met wie je hebt gewerkt?
"Nee, eigenlijk niet. Ik zoek het ook niet op. Soms stuur ik nog wel een berichtje wanneer iemand jarig is. Of voor andere gebeurtenissen. Soms krijg ik iets terug. Maar ik ga niet naar Barcelona om Messi op te zoeken of vlieg niet naar Brazilië voor Pelé. Als iedereen dat zou doen die hen kent dan hebben ze zo een mensenmassa voor de deur staan. Ik heb mijn familie en vrienden met wie ik nu tijd doorbreng. Als iemand mij nodig heeft, hoor ik het wel. Zo heb ik onlangs Kuyt nog geholpen bij zijn foundation."
GEEN ANGST
Holkema heeft in al zijn jaren in de voetbalwereld nooit een klap uitgedeeld. Zo ver liet hij het niet komen, zegt Holkema. "De mensen met wie ik heb gewerkt zeiden altijd dat mijn grootste kwaliteit was dat buitenstaanders niet direct konden inschatten of ik bij het management van iemand hoorde of bij de beveiliging zat. Ik liep altijd met papieren of een mapje in mijn handen. Een draaiboek. Dat leidde ook af. Ik was ook nooit de grote boze man die naast een beroemdheid liep. Maar ik was altijd wel duidelijk, ook naar klanten. Ik zei altijd tegen hen: 'We stoppen pas met lopen als ik het zeg. Niet zelf bepalen.' Als de situatie dreigend werd zei ik altijd: 'Walk, walk, walk'. Ik rook onrust. Nog steeds."
Heb je angstige momenten beleefd in jouw werk?
"Nee, nooit. Eerlijk. Ik weet namelijk altijd wel raad met een situatie. Zo heb ik ook de vechtpartij gesust bij Barend & Van Dorp met de Hell's Angels. Je moet nadenken en handelen. Ik zei ook altijd tegen de mensen met wie ik samenwerkte: 'Als er een dreigende situatie is, duik ik op het gevaar'. Soms pakte ik iemand bij de pols en dan wist diegene snel dat ze geen gekkigheid moesten uithalen. Tegenwoordig merk je dat sporters zelf alerter zijn. Vroeger gingen ze via de voordeur een hotel uit, nu gaan ze via een achteruitgang waar een auto klaarstaat. Ik heb ook met Johan Cruijff gewerkt. Hij kon als geen ander de rust bewaren in een menigte. Tijden zijn wel veranderd. Je merkt dat de mensen steeds verder gaan voor een handtekening of foto. De maatschappij is verhard. De komst van social media is ook verschrikkelijk. Voetballers kunnen nergens naartoe zonder dat het wordt vastgelegd. Vroeger pakte je een camera af van een fotograaf als hij iemand op de foto zette die dat niet wilde. Dan haalde je het rolletje eruit en gaf je de camera netjes terug. Nu is dat geen doen met al die telefoons. Spelers krijgen nu scholing over hoe om te gaan met de media en social media. Ze zijn minder openhartig. Dat merk je ook op het veld. Dan praten ze met hun hand voor de mond. Triest dat het zo ver is gekomen."
Holkema links met Maradona en rechts met Pierluigi Collina.
Kun je zelf nog ontspannen naar een voetbalwedstrijd kijken?
"Wel ontspannen, maar ik ben dan onbewust toch meer bezig met de omgeving dan dat ik de bal volg. Dat zit gewoon in mij na al die jaren. Ik heb het gelijk door als er ergens een ruzietje of onenigheid is. Dat zit in mijn systeem. Ook in mijn werk, wanneer ik bij het Nederlands elftal was, heb ik nooit gejuicht of in spanning gezeten om de uitslag van een wedstrijd. Want je moet altijd alert zijn op andere zaken. Dat merkte ik ook een keer toen ik op de 70ste verjaardag van Mick Jagger was, in Londen. Ik kreeg een uitnodiging en had nog mijn twijfels. Toen ik er was voelde ik mij niet op mijn gemak. Ik besloot snel te vertrekken en een broodje in de stad te eten. Het voelde vreemd om in zo'n situatie te zijn en dan niet te werken. Ik werk nu nog twee dagen in de week als opnameleider bij tv-producties, dat doe ik al veertig jaar. Dan ben ik de rechterhand van de regisseur, zoals in de ArenA, Gelredome, Ziggo Dome, Afas Live, Ahoy en tv-studio's. Dan moet je denken aan De Toppers, Wedden Dat, Hazes in concert in Ahoy... Ik zorg voor rust en coördineer alles op de vloer. Van de presentatoren tot de cameramensen. Ik krijg nog veel aanbiedingen van mensen in de voetbalwereld die met mij willen samenwerken. Dat zie ik ook als een compliment. Ook omdat ik het vak mezelf heb aangeleerd. Het blijft ook in mijn systeem zitten om de controle over iedere situatie te willen houden. Daar kom ik ook niet meer vanaf. Ook niet wanneer ik met mijn kleinzoon ga fietsen. Dan ben ik zijn bodyguard, haha."
Holkema links met Messi en rechts met zijn kleinzoon.