Deze week verschijnt er een boek waarin John Swelsen na uitgebreide research het complete verhaal van het falen van Oranje heeft opgeschreven; Waarom Nederland in 1990 geen wereldkampioen werd. In weerwil van vele verhalen en theorieën die er over het mislukte WK 1990 van Oranje zijn verschenen, is het volledige verhaal niet eerder verteld.
Uit het boek blijkt onder andere dat de verstoorde relatie tussen Thijs Libregts, die na het succesvolle Europees kampioenschap in 1988 aantrad, en Ruud Gullit niet (alleen) voortkomt uit een interview van Libregts. In dat interview in De Volkskrant had Libregts in 1984 Gullit lui genoemd en dat gerelateerd aan het ‘zwarte ras’. Daarin is altijd de reden gevonden voor de breuk tussen Libregts en Gullit.
Na het interview (eind februari 1984) heeft Gullit echter nog prima onder Libregts gewerkt en was er ook nog geen sprake van enige wrevel tussen hen. De uitspraak van Libregts wekte in tegenstelling wat soms wordt beweerd amper commotie in die periode. Het speelde in een andere tijd tegen een sfeer van ernstig racistisch geweld. Feyenoord, waarin Johan Cruijff ook een prominente rol vertolkte, werd drie maanden later landskampioen. Na die titel sprak Gullit ook nog positief en met warmte over de coach Libregts.
Toen Cruijff die zomer een punt achter zijn loopbaan zette, werd er meer van de jonge belofte gevraagd. Libregts vond echter dat Gullit zich teveel met andere zaken bezighield. Hij had die zomer een eerste muzieksingle uitgebracht, getiteld ‘Not The Dancing Kind’. Tevens was Gullit steeds actiever bezig met acties tegen het apartheidsregime in Zuid-Afrika en begon ook in het najaar duidelijk te worden dat de aanvaller graag in de zomer van 1985 naar PSV zou willen verkassen. De resultaten van de Rotterdammers waren niet best en die irritatie van Libregts zorgde voor een gespannen sfeer tussen beiden. Dat was de relatie tussen beiden toen Libregts in november naar Aris Saloniki in Griekenland vertrok.
Enkele jaren later werd Libregts bij Oranje aangesteld als opvolger van Michels, die na het EK van 1988 naar Bayer Leverkusen zou vertrekken. Vanaf het begin heeft Gullit oppositie gevoerd tegen de bondscoach. Langzaam maar zeker werd de positie van Libregts onhoudbaar.
Nadat Libregts werd ontslagen, na een chaotische stemming op Schiphol door de spelers, moest er een nieuwe bondscoach worden aangesteld. Een veel terugkerend excuus dat voor het falen in Italië wordt aangedragen is dat de KNVB en voornamelijk bestuurslid technische zaken Rinus Michels bewust de zogenaamde voorkeurskandidaat van de spelers, Johan Cruijff, heeft genegeerd. In het boek wordt duidelijk dat er wel kanttekeningen kunnen worden geplaatst bij de gang van zaken tijdens de stemming en dat de steun voor Cruijff minder eensgezind is dan vaak wordt beweerd.
Interessant is dat het hoogstonwaarschijnlijk is dat Johan Cruijff überhaupt bondscoach van het Nederlands elftal in 1990 was geworden. Alle seinen stonden op rood. Vanuit de KNVB waren de voorwaarden van Cruijff in tegenstelling wat algemeen wordt beweerd wel al in kaart gebracht en de toenmalige trainer van FC Barcelona deed daar zelf overigens ook niet geheimzinnig over.
De KNVB had na het sportieve succes van 1988 een financiële strop opgelopen wat het niet mogelijk maakte om de technische en medische staf te vervangen (een eis van Cruijff), daarbij liep de rechtszaak van Libregts nog die zijn ontslag aanvocht en was er een contract met Adidas afgesloten dat voor Cruijff moeilijk zou liggen. Buiten deze praktische (financiële) problemen waren er nog twee grotere belemmeringen.
Johan Cruijff had tijdens het WK in 1974 al duidelijk gemaakt dat hij nooit meer zo lang van huis zou gaan voor een Wereldkampioenschap. Dat was nog vóór de zwembadaffaire in Hiltrup en de overval in 1976 in zijn huis in Barcelona. Die belofte aan zijn gezin kon hij niet breken. Ook had Cruijff nog een morele verantwoordelijkheid naar Barcelona-president Josep Lluis Nunez. De eerste twee seizoenen van Cruijff als trainer in de Catalaanse hoofdstad verliepen niet heel goed maar Nunez bleef zijn trainer ondanks alles steunen. In maart bereikte Barcelona de finale van de Spaanse beker en maakten Nunez en Cruijff plannen om de selectie tijdens de zomerperiode te renoveren. Dat maakte een rol als tijdelijk bondscoach feitelijk onmogelijk.
Leo Beenhakker wordt de bondscoach van Oranje en erft een explosieve situatie. Hij krijgt het niet voor elkaar om de Europees kampioen weer op de rails te krijgen. Nadat hij de landstitel onverwacht met Ajax wint, stapt de Rotterdammer met gemengde gevoelens het KNVB Sportcentrum in Zeist binnen op maandag 14 mei 1990. Er wachten uitermate turbulente weken.
Alles daarover in het boek Waarom Nederland in 1990 geen wereldkampioen werd.
Onder de goede inzenders van de prijsvraag, bestaande uit vijf vragen over het Nederlands elftal in 1990, worden vijf boeken verloot.
Prijsvraag
1. Welke speler werd voor het eerst vader vlak voor de reis naar het WK?
2. Er waren na het vertrek van Thijs Libregts drie kandidaten voor de positie van bondscoach. Wie was naast Beenhakker en Cruijff de derde kandidaat?
3. Welke vijf spelers vielen af tijdens de voorbereiding in Zeist?
4. Er was op het WK een opmerkelijke ontmoeting. In een van de wedstrijden zou een aantal spelers tegen hun nieuwe coach voor het daaropvolgende clubseizoen komen te spelen. Wie was dat?
5. Veel prominenten die heden ten dage nog in het medialandschap zijn te vinden komen op de een of andere manier in het boek terug. Wie van onderstaand rijtje had géén rol op het WK in Italië?
0 Peter R de Vries
0 Johan Derksen
0 Youp van ’t Hek
0 Mart Smeets
0 Kees Jansma
0 Hugo Borst
Stuur de goede oplossing naar: johnswelsen@tragiekentriomf.nl. De winnaars krijgen rechtstreeks bericht.
