Trofeeën, medailles en shirts uit de Champions League, Afrika Cup en het WK: Sunday Oliseh heeft ze allemaal verzameld en tentoongespreid in een speciale kamer van zijn woning in het Belgische Eupen. “De eerste vraag die ik kreeg toen ik hier tekende: ‘Wat doe jij met jouw achtergrond in hemelsnaam hier?’.”
Halverwege het gesprek veert Oliseh plotseling op van zijn stoel. “Dat moment kan ik me nog precies herinneren. Alsof het gisteren gebeurde.” Het gaat om het moment dat de nu 42-jarige Nigeriaanse voetbalgrootheid besloot voetbaltrainer te worden. “Het was in 1998. Ajax hield een Talentendag voor de jeugd op De Toekomst. Wij hadden net getraind. Met acht spelers gingen we een kijkje nemen bij die jonge gastjes. Ik stond tussen Jari Litmanen, Frank de Boer en Edwin van der Sar en toen sloeg de vonk over. Ik zag mezelf al als trainer op het veld staan. Vanaf dat moment keek ik met een extra oog naar de taken van de trainer en dacht mee. Dacht: Wat zou ik in die situatie doen?”
De toon in de trainerskamer van het Fortuna Stadion is plotseling serieus. In de ruimte vlogen tot dan de nodige lachsalvo’s en grappen heen en weer. Oliseh had zijn assistenten eerder geïntroduceerd. “Dat is de sjeik, dat de Italian maffia en deze de Belgian Brexit”, waarbij hij de vinger op achtereenvolgens Tini Ruijs, Gino Facenna en keeperstrainer Patrick Creemers richtte. “Dit is het team dat Fortuna Sittard wil ontwikkelen. Elke ochtend zijn we om half negen op de club. Patrick soms nog drie kwartier eerder. Pas tegen vijf uur, half zes gaan we weg. We vormen een eenheid.”
Het blijft een opmerkelijk gezicht. Sunday Oliseh, de inschuivende centrale verdediger of verdedigende middenvelder die schitterde bij Ajax, Juventus en Borussia Dortmund. Sunday Oliseh, die met de Nigeriaanse nationale ploeg aan twee WK’s deelnam en goud won op de Olympische Spelen van 1996 in Atlanta. Hij, die zijn land later diende als bondscoach. Deze Sunday Oliseh probeert nu Fortuna Sittard, al jarenlang strijdend in de kelder van de Jupiler League, omhoog te stuwen. “Ik herinner me nog mijn presentatie. Een vrouw uit de zaal vroeg als eerste: ‘Waarom heb je in hemelsnaam voor Fortuna Sittard gekozen? Met jouw status kun je toch naar veel betere clubs toe?’ Ik begreep die vraag. Ik kon vorig jaar ook de Onder 18 van Ajax gaan trainen. Maar dat wilde ik niet. Ik wil mijn trainersloopbaan rustig opbouwen en me eerst op dit niveau ontwikkelen.”
Leren
In 2007 begon hij nog als technisch directeur bij KAS Eupen in zijn woonplaats. “Zes maanden. Maar ik had al snel door dat ik veel liever op het veld sta dan de hele dag achter een computer zit op een kantoor.” Een jaar later startte hij bij RCS Verviers, een Belgische Derde Klasser. “Toen kreeg ik dezelfde vragen als nu. Ik wilde eerst ervaren hoe moeilijk het trainerschap kan zijn. Bij een club waar niet alles zo goed is geregeld als ik meemaakte tijdens mijn eigen carrière. Ik heb daar veel geleerd.” In de zomer van 2011 behaalde hij zijn felbegeerde UEFA Pro License diploma. “Mijn laatste stage en examen doorliep ik bij Ajax. Daar ben ik Frank de Boer erg dankbaar voor.”
Oliseh besloot dat papiertje pas jaren later te verzilveren. “Op dat moment had ik het te druk met mijn eigen bedrijf. Check mijn website maar eens. Daar staat alles op. Ik werkte voor de FIFA en gaf analyses voor SuperSport, voor de BBC, CNN en voor de Waalse zender BeTv. Zo bouwde ik mijn netwerk uit en bleef ik uitstekend op de hoogte van de voetbalwereld.” In juli 2015 werd hij benoemd tot bondscoach van Nigeria. “Een droom? Nee, dat niet. Weet je, ik ben iemand die nooit droomt. Tijdens mijn voetbalcarrière had ik nooit het gevoel van ‘daar en daar wil ik spelen’ en als trainer heb ik hetzelfde. Alleen God weet wat op je pad komt.”
Als het woord Nigeria valt, fonkelen zijn ogen. “Als ik daar ben, is het zo mooi. Overal voetballen jongens op straat. Waar je ook komt. Een prachtig gezicht. Dat doet me telkens denken aan de tijd dat ik als een zero op straat voetbalde in Lagos. Er loopt zoveel talent rond. Alleen niet iedereen heeft het geluk die kwaliteiten te kunnen verzilveren. Ik was zestien jaar toen ik naar Europa kwam. Ik arriveerde in Luik met een tas. Er zat een klein beetje kleding in en veel voetbalschoenen. Ik wilde voetballen. De rest was niet belangrijk. Zo naïef en tegelijk gedreven was ik. Ik deed één training mee bij FC Luik en ze hadden genoeg gezien. Ik mocht blijven. Nigeriaanse voetballers zijn geen marathonlopers en op het gebied van discipline moeten ze ook veel leren. Wat betreft explosiviteit zijn ze geweldig. Als bondscoach werken bleek in de praktijk lastig. Er staan te veel belangen op het spel. Ze gunnen je nauwelijks tijd om iets op te bouwen.”
Crescendo
De volgende stap werd niet een Europese topclub of een nieuw avontuur als nationale coach. Zijn nieuwe werkgever luidde Fortuna Sittard. “Nadat ik vertrok in Nigeria kreeg ik vele aanbiedingen. Een topclub uit Zuid-Afrika, een Portugese club en ik werd benaderd door nationale voetbalbonden. Ik ging er niet op in. Het belangrijkste voor mij is niet werken voor een kampioen of absolute topclub. Nee, dat is mijn familie! Die komt in alle gevallen op de eerste plaats. Ik wilde naar een club die goed te bereizen was, die me aansprak en waar ik me happy zou voelen. Sittard is drie kwartier rijden en ik ken de historie van de club. Ik weet dat de supporters altijd blijven komen, ook al gaat het niet goed. Daarom heb ik de telefoon gepakt en gebeld op het moment dat ze een nieuwe trainer zochten.”
Sindsdien verloopt het crescendo in Zuid-Limburg. “De eerste wedstrijd uit bij Achilles’29 was direct een beproeving. Het sneeuwde flink. Afgelasting hing in de lucht. Toen ik zag dat 250 fans door de zware weersomstandigheden de reis hadden gemaakt naar Groesbeek, hebben we er alles aangedaan om het te laten doorgaan. Dat zei ik ook tegen de jongens. ‘Voor de fans moeten we strijden en de winst pakken!’ We wonnen. Dat deed me goed. Mijn doel bij Fortuna Sittard is om deze mooie stad iets terug te geven, de supporters een cadeautje te bezorgen voor hun enorme steun. Nu we een mooie serie hebben neergezet, merk ik dat er steeds meer mensen naar onze wedstrijden komen. De geluiden vanaf de tribune worden telkens luider. Dat stimuleert ons alleen maar.”
Fortuna Sittard stond op plek zeventien toen Oliseh zijn eerste training leidde. “De doelstelling voor dit seizoen stond daarmee vast: handhaving. Zolang het rekentechnisch mogelijk is om te degraderen, heeft het geen zin om een ander doel te benoemen. Alles meer is bonus. Daarom ben ik begonnen bij de basis. Dat was puur punten pakken. Hoe maakt niet uit. Ik heb eerst het accent op de verdediging gelegd.” Een ingreep die uitstekend uitpakte. Fortuna Sittard bleek nauwelijks te verslaan, klopte Jong Ajax en Jong FC Utrecht met ruime cijfers en hield Jong PSV op een gelijkspel. “Dat laatste duel was een mooi bewijs van onze groei. Jong PSV stond derde, maar trad hier aan om niet te verliezen. Ze trokken zich helemaal terug en lieten ons het spel maken. Tegen Jong Ajax stonden we in de rust met 0-2 achter en wonnen we met 5-2. Die veerkracht was een geweldige opsteker. In de rust ben ik niet woest geworden. Dat werkt niet. Ik geloof er niet in dat spelers na rust beter voetballen als ik ze enkele minuten verrot heb gescholden. Ik probeer in de pauze helder uit te leggen wat we moeten veranderen. Ik pak het bord erbij, spreek enkele jongens apart en probeer vertrouwen over te brengen. In de tweede helft tegen Jong Ajax viel alles op zijn plaats. Maar tevreden? Nee, dat ben ik nooit over mezelf op prestatief gebied. Het kan altijd beter.”
Domineren
De deur zwaait open. Clubboegbeeld en teammanager Sjra Philippen komt binnen. “Die man staat op alle clubfoto’s”, zegt Oliseh lachend. “Alleen zetten we hem tegenwoordig helemaal aan de buitenkant. Kunnen we hem eraf knippen, haha.” Om vervolgens met serieuze toon verder te gaan: “Toen ik mijn handtekening zette bij Fortuna, wist ik met welke beperkingen ik moest omgaan. De club kan geen dure spelers aantrekken. De huidige spelers kunnen we met onze staf wel beter maken. Passen en schieten kan iedereen. Maar de momenten waarop en hoe geven de doorslag. We zitten nog steeds in fase één. Als dat straks allemaal op zijn plaats staat, kunnen we de volgende stap maken.” Het einddoel? “Dat is het moment waarop wij wedstrijden kunnen domineren, het spel bepalen.” Aan een voorspelling over wanneer dat doel bereikt moet zijn waagt Oliseh zich niet. Zijn contract in Sittard loopt tot medio 2018, met een optie voor nog een jaar. “Volgend seizoen hoop ik dat niemand binnen of buiten de club zich zorgen hoeft te maken over onze prestaties. De club leeft. Dat vind ik veel belangrijker.”
Het blijft prachtig om te horen uit de mond van een grootheid, iemand die kampioen werd met Ajax, met Borussia Dortmund en op het WK van 1998 opzien baarde met een kiezelhard doeltreffend afstandsschot tegen Spanje. “Voetbal heeft altijd te maken met geluk. Dat doelpunt tegen Spanje was een kwestie van millimeters.” Oliseh klemt de duim en wijsvinger van zijn rechterhand bijna tegen elkaar. “De bal raakt de vingertoppen van de doelman, daarna de binnenkant van de paal en vliegt er zo in. Millimeterwerk. Ketst die bal via de paal eruit, dan is iedereen dat moment enkele dagen later alweer vergeten.”
“Regelmatig wordt mij gevraagd naar het mooiste moment uit mijn loopbaan in Europa. Dat was het moment dat ik mijn vrouw, Hafidah, tegenkwam. Een Marokkaanse die in België woonde. We hebben twee kinderen. Mijn zoon van twintig is vorig jaar gestopt met voetbal. Hij speelde voor Patro Maasmechelen en gaat nu naar de Universiteit in Luik. Mijn dochter is nu negen. Allebei zijn ze kerngezond. Dat maakt me echt happy. We blijven ook in België. Ik bezit nu ook al 26 jaar de Belgische nationaliteit.” Hij werpt een blik naar rechts. Daar kijkt zijn staf trots toe. “Met deze jongens werk ik prettig samen. We willen hier iets moois neerzetten.”
Bovenstaand interview verscheen in maart 2017 in de papieren editie van ELF Voetbal.
