Denk aan een hattrick van Ronald Lengkeek, de onvervalste hattrick van Marco van Basten of de snelle rode kaart voor Wesley Sneijder. Vorig jaar werd Joël Veltman bij de bezoekers nog voortijdig weggestuurd. Altijd lijkt er wel 'iets' te gebeuren wanneer de Kasteelheren en de Godenzonen op elkaar stuiten.
De balans in de Eredivisie
| Gespeelde wedstrijden | 105 |
| Aantal zeges Sparta | 23 |
| Gelijke spelen | 21 |
| Aantal zeges Ajax | 61 |
| Aantal doelpunten Sparta | 123 |
| Aantal doelpunten Ajax | 259 |
De balans in Rotterdam
| Gespeelde wedstrijden | 52 |
| Aantal zeges Sparta | 18 |
| Gelijke spelen | 12 |
| Aantal zeges Ajax | 61 |
| Aantal doelpunten Sparta | 87 |
| Aantal doelpunten Ajax | 101 |
De allereerste editie van Sparta - Ajax stamt van 2 oktober 1955. Het werd in Rotterdam-West 1-1. Het meest doelpuntrijke gelijkspel dateert van 8 december 1957. Op Het Kasteel stond het na negentig minuten 4-4. Sparta zette haar grootste zege op 20 mei 1962 neer. Het werd 4-0.
Hieronder een overzicht van zes spektakelstukkken:
3-4, 9 december 1979
7. Schoenaker 0-1, 19. Van Gaal 1-1, 24. Ling 1-2, 55. Geels 2-2, 72. Bonsink 2-3, 88. Bonsink 2-4, 90. Geels 3-4. Scheidsrechter: Weerink, toeschouwers: 11.000.
"We hebben deze pot weggegeven", sprak een teleurgestelde Sparta-trainer Mircea Petescu na het laatste fluitsignaal. "Eindelijk kwamen we eens goed voor de dag; waren we zelfs in staat om Ajax redelijk tegenspel te bieden. En juist dan laten de routiniers het afweten. Zeer kwalijke zaak. Neem nu die beide Ajax-goals die uit vrije trappen werden gescoord."
In de openingsfase hadden de bezoekers, onder leiding van trainer Leo Beenhakker, gedomineerd. De thuisclub werd veelvuldig op eigen helft vastgezet en vooral Ruud Krol fungeerde in die periode met lange passes als ideale werkvoorbereider voor zijn manschappen. Na zes minuten viel de 0-1 toen Ron Stevens een lange pass van Wim Meutstege ongelukkig verlengde en Dick Schoenaker de uitkomende Sparta-doelman Pim Doesburg op fraaie wijze kansloos liet.
De uitblinkende Louis van Gaal zorgde in de negentiende minuut voor de gelijkmaker. Robert Verbeek zag in de voorgaande actie dat Henning Jensen de oud-Ajacied uit het oog had verloren. De Rotterdamse hoop op meer werd vier minuten later al teniet gedaan. Van Gaal maakte een overtreding op Schoenaker, waarna Simon Tahamata een lage vrije trap door Tscheu La Ling tot 1-2 gepromoveerd zag worden.
Een blunder van Kees Zwamborn en doelman Piet Schrijvers leidden tot de gelijkmaker. Zwamborn speelde een uittrap terug op Schrijvers, die het leder uit zijn handen liet vallen. Ruud Geels tikte simpel binnen. René van der Gijp miste rakelings het doel en liet zo na de 3-2 te maken. Het werd uiteindelijk juist 2-3. Sören Lerby nam een vrije trap snel, Karel Bonsink rondde af.
Nadat Ronald Lengkeek de kans op 3-2 miste, maakte juist Bonsink de 2-4. De aansluitingstreffer van Geels ('ik ben tevreden, heb negentig minuten lang kunnen spelen en bovendien twee goals gescoord') op aangeven van Dick Stuy van den Herik was slechts van statistische waarde. Ajax bleef koploper en hield achtervolgers AZ'67 en Feyenoord op respectievelijk drie en vier punten.
5-2, 6 mei 1984
1. Lengkeek 1-0, 37. Van den Berg 2-0, 39. Van Basten 2-1, 50. Lengkeek 3-1, 70. Lengkeek 4-1, 80. Lengkeek 5-1, 88. Van Basten (strafschop) 5-2. Scheidsrechter: Severein, toeschouwers: 6.000.
Doordat de titelstrijd feitelijk al in het voordeel van Feyenoord was beslist, zaten er slechts 6.000 toeschouwers op de tribune. Beide ploegen maakten er echter een mooi spektakelstuk van. Na 54 seconden opende Ronald Lengkeek de score reeds middels een vrjie trap. Ron van den Berg kopte in de 37e minuut al de 2-0 in de touwen tegen een piepjong Ajax. Nadat Marco van Basten de aansluitingstreffer aantekende, werden de bezoekers na rust volledig weggecounterd.
Lengkeek voltooide in het tweede bedrijf zijn hattrick. Twee minuten voor tijd deed Marco van Basten vanaf de strafschopstip wat terug, nadat Louis van Gaal zich bezondigde aan een overtreding op John van 't Schip.
2-6, 7 september 1986
18. Bosman 0-1, 27. Bosman 0-2, 38. Lengkeek 1-2, 47. Van Basten 1-3, 55. Van Basten 1-4, 65. Van Basten 1-5, 83. Böckling 2-5, 88. Rijkaard 2-6. Scheidsrechter: Geurds, toeschouwers: 11.000.
"Bij drie wedstrijden in acht dagen wordt het verschil tussen fullprofs en semi-profs dus echt duidelijk", vertelde technisch directeur Johan Cruijff van Ajax na het duel. "Ze waren heer en meester. Ik vind ze véél sterker dan PSV", gaf trainer Barry Hughes van de thuisclub na negentig minuten aan.
Marco van Basten ontpopte zich tot de grote man van de wedstrijd met drie goals en één assist. Volgens Hughes had geen enkele individuele speler schuld aan de zesklapper. "Al loopt het misschien anders als Joop Böckling 1-0 scoort." De spits miset echter in volkomen vrije positie. Uit de tegenaanval scoorde John Bosman op aangeven van Frank Rijkaard wel de 0-1.
Sparta scoorde na een foutje van scheidsrechter Geurds. De arbiter negeerde vlak voor rust het gestrekte been waarmee Robin Schmidt op Edo Ophof inkwam en gaf de vrije trap aan Sparta. Op aangeven van een toen nog sterk spelende Johan Steur kon Ronald Lengkeek de 1-2 binnenkoppen. Pas nadat Van Basten met een lichte blessure was gewisseld, kwam Sparta weer tot een kans. Böckling tekende met het hoofd uiteindelijk nog voor een tweede tegentreffer.
Frank Rijkaard, die de assist bij de 0-1 en 1-4 verzorgde, zette de eindstand op het scorebord.
0-5, 9 november 1997
14. Litmanen (strafschop) 0-1, 37. Litmanen (strafschop) 0-2, 50. Litmanen 0-3, 58. Dani 0-4, 81. McCarthy 0-5. Scheidsrechter: Jol, toeschouwers: 10.500.
Onder trainer Morten Olsen boekte Ajax de grootste zege op Het Kasteel sinds de invoering van het betaalde voetbal. Ook al ontbraken de geblesseerden Shota Arveladze (heup), Michael Laudrup (achillespees), Tijani Babangida (spierscheuring), Richard Witschge (dijbeen), Ronald de Boer (rib) en Sunday Oliseh (enkel). Met een debuterende Richard Knopper, Jari Litmanen op het middenveld, Gerald Sibon als diepe spits en Dani als zwervende werd Sparta succesvol bestreden.
In de dertiende minuut kreeg Ajax een strafschop, nadat Dean Gorré door Alfons Groenendijk werd aangetikt. Litmanen maakte vanaf elf meter zijn honderdste treffer in Ajax-dienst. In de 37e minuut volgde nummer 101. Opnieuw vanaf de strafschopstip, nadat Marilia Sibon dom tegen de grond werkte. Na rust schoot Litmanen eerst de 0-3 op het scorebord, waarna Dani en invaller McCarthy de eindstand bepaalden.
3-0, 26 november 2006
35. Rose 1-0, 60. Polak (strafschop) 2-0, 84. Medunjanin 3-0. Scheidsrechter: Bossen, toeschouwers: 10.800. Rode kaart: 13. Sneijder (Ajax, 2x geel).
Wesley Sneijder leidde de totale ondergang van Ajax in. De middenvelder ging al in de dertiende (!) minuut in de fout. Hij gaf tegenstander Jeffrey Vlug een duw en voegde vervolgens ook nog scheidsrechter Ruud Bossen het een en ander toe. Reden genoeg oordeelde de arbiter om de inmiddels ex-international met rood van het veld te sturen.
De rode prent bleek bepalend voor het verdere verloop van de wedstrijd. Sparta nam het initiatief over van Ajax en werd steeds brutaler. Dat leverde de Rotterdammers in de 35e minuut een verdiende voorsprong op. Edwin van Bueren ontsnapte over de rechterflank en vond Yuri Rose, die hard binnen kopte. In de zestigste minuut viel de beslissing. Gabri wilde te nonchalant uitverdedigen, verspeelde de bal aan Rachid Bouaouzan, waarna de aanvaller er vandoor ging totdat John Heitinga hem in de zestien onderuit haalde. Sjaak Polak benutte de strafschop: 2-0.
Vijf minuten voor het eindsignaal bekroonde invaller Haris Medunjanin de middag voor Sparta. De huurling tekende voor de 3-0 door een vrije trap achter Maarten Stekelenburg te schieten. Ajax, dat in de rust ook coach Henk ten Cate kwijt was geraakt met een rode kaart, verspeelde voor het derde opeenvolgende duel punten in de strijd om het landskampioenschap. De achterstand op koploper PSV groeide tot zes punten. Voor Sparta was het de derde competitiezege op rij.
1-3, 7 augustus 2016
5. Klaassen 0-1, 8. Gudelj (eigen doelpunt) 1-1, 54. Sinkgraven 1-2, 65. Cassierra 1-3. Scheidsrechter: Blom, toeschouwers: 10.599. Rode kaart: 84. Veltman (Ajax, 2x geel).
Vier dagen na de winst bij PAOK Saloniki viel trainer Peter Bosz weer terug op zijn vertrouwde 4-3-3 formatie. Dat leverde kansen op voor Daley Sinkgraven en Anwar El Ghazi. Het duo had op bezoek bij de promovendus een belangrijk aandeel in de Ajax-treffers. Al in de vijfde minuut gaf El Ghazi perfect voor op Davy Klaassen, die de bal met zijn hoofd richting de verre hoek stuurde: 0-1.
Sparta kwam al snel met een antwoord, met dank aan Nemanja Gudelj. De middenvelder veranderde een vrije trap van Ryan Sanusi van richting en bracht Jasper Cillessen zo in de problemen: 1-1. Het tempo lag bij de Amsterdammers te laag om Sparta vaker in de problemen te brengen, al mocht de thuisploeg niet klagen bij een kans voor Mateo Cassierra, die in de punt van de aanval de voorkeur kreeg boven Kasper Dolberg. De Colombiaan zag zijn kopbal eerst tegen de rechterpaal belanden en vervolgens nog de linkerpaal raken.
De toen nog negentienjarige spits had in de 65e minuut meer geluk bij de afwerking. Na een steekpass van Sinkgraven verscheen Cassierra oog in oog met doelman Roy Kortsmit. De nieuwe Ajax-aanvaller tikte eenvoudig binnen en tekende zo voor zijn eerste Eredivisie-treffer Tien minuten eerder had de ploeg van Bosz wederom de leiding genomen. Een doelpoging van Cassierra werd geblokt, waardoor de bal voor de voeten van Sinkgraven viel. De linksbuiten knalde hard binnen: 1-2.
Ajax controleerde, zocht naar een vierde treffer zonder veel risico te nemen en kwam niet meer in de problemen. Sparta kon lange tijd geen vuist maken, maar mocht in de slotfase wel met een man meer op zoek naar de aansluitingstreffer. Scheidsrechter Kevin Blom gaf Joël Veltman zijn tweede gele kaart nadat de Ajax-verdediger een duel met ex-Ajacied Zakaria El Azzouzi met een hoog geheven been aanging. Het had allemaal geen invloed meer op de tussenstand.
