De eerste wedstrijd tussen Feyenoord, van 1908, en Sparta, van 1888, die terug te vinden is in de boeken dateert van 10 september 1950. In de toenmalige Eerste Klasse troffen beide clubs elkaar in Rotterdam-West. Feyenoord zegevierde met 0-1. De return op 7 januari 1951 was opnieuw voor de regerend bekerwinnaar. Nu werd het 2-1. Het eerste duel in de Eredivisie dateert van 2 december 1956. Feyenoord won met liefst 0-4 op Het Kasteel. De return was juist voor Sparta. Op 7 april 1957 gingen de spelers met een 0-3 eindstand de catacomben van De Kuip in.
De totaalbalans
| Gespeelde wedstrijden | 105 |
| Overwinningen Feyenoord | 64 |
| Overwinningen Sparta | 18 |
| Gelijke spelen | 23 |
| Doelpunten Feyenoord | 246 |
| Doelpunten Sparta | 116 |
De balans in De Kuip
| Gespeelde wedstrijden | 52 |
| Overwinningen Feyenoord | 33 |
| Overwinningen Sparta | 3 |
| Gelijke spelen | 10 |
| Doelpunten Feyenoord | 129 |
| Doelpunten Sparta | 59 |
Opvallend genoeg won Sparta de eerste zes wedstrijden in De Kuip allemaal. Feyenoord wist in die reeks ook maar twee doelpunten te maken. De cijfers worden nog meer bijzonder als de feiten op Het Kasteel erbij worden gepakt in diezelfde periode. Daar won Feyenoord immers op één wedstrijd na telkens. Na de eerste thuiszege voor Feyenoord, een 3-0 in 1961, won Sparta de ontmoeting in het zuiden van de stad weer tweemaal.
Daarnaast valt op dat de vier ontmoetingen in De Kuip tussen 1975 en 1977 allemaal in een 1-1 gelijkspel resulteerden. Het duel kende sowieso vaak een onverwacht verloop. Met vooral in de laatste edities veel doelpunten. We maakten een selectie en zetten de zeven meest bijzondere ontmoetingen op een rij.
3-0, 27 augustus 1961
Bennaars 1-0, Van der Gijp 2-0, Kreijermaat (strafschop) 3-0. Scheidsrechter: Roomer, toeschouwers: 65.000.
Feijenoord (toen nog met 'ij') won ook haar tweede competitiewedstrijd. De Stadionclub brak met een traditie, want de voorgaande vijf jaar zat winst tegen Sparta op eigen terrein er niet in. De zege van de landskampioen was duidelijk en verdiend. Dat de Spartanen niet met grotere cijfers ten onder gingen, dankten de Kasteelheren aan het sublieme spel van hun doelman Andries van Dijk.
Met zomeraanwinsten Hans Kraay en Gerard 'Pummy' Bergholtz had Feyenoord verdedigend en aanvallend aan kracht gewonnen en dat bleek deze zondagmiddag. Rinus Bennaars brak de score voor rust open. Cor van der Gijp en Reinier Kreijermaat maakten in de tweede helft de 2-0 en 3-0.
4-1, 25 april 1971
9. Wery 1-0, 12. Kowalik 1-1, 27. Kindvall 2-1, 45. Van Hanegem 3-1, 62. Hasli (strafschop) 4-1. Scheidsrechter: Van Ravens, toeschouwers: 62.000.
"Ik heb weer veel geleerd." Trainer Georg Kessler van Sparta was duidelijk na de terechte zege van Feijenoord in De Kuip. Hij had een van zijn beste spelers, Nol Heijerman, opgeofferd als bewaker van Willem van Hanegem. Ook diens keuze voor een verdediging op rij, met Hans Bentzon, Hans Eijkenbroek, Gerrie ter Horst en Hans Venneker, pakte niet gelukkig uit.
In de negende minuut werd de score geopend. Van Hanegem werd onderuit gehaald door Charlie Bosveld. Henk Wery mikte raak uit de toegekende vrije trap. Maar drie minuten later kwam Sparta via Janusz Kowalik terug. In buitenspelpositie, maar scheidsrechter Lou van Ravens beoordeelde dat laatste man Piet Romeijn te laat naar voren holde. Net op het moment dat Eijkenbroek vanwege een blessurebehandeling buiten de zijlijn werd behandeld en Sparta even met tien man speelde, sloeg Feyenoord toe. Franz Hasil passte de bal naar Ove Kindvall die toesloeg: 2-1.
Van Hanegem maakte nog voor rust 3-1. Doelman Pim Doesburg tikte een corner voor de voeten van De Kromme die scoorde. Met invallers Peter de Quant en Stef Walbeek ging Sparta in de tweede helft tevergeefs op jacht. Hasil zette na ruim een uur de 4-1 eindstand op het scorebord, nadat Walbeek met de hand een doelpunt van Van Hanegem verijdelde. Feijenoord bleef daardoor na 28 wedstrijden aan kop. Al had eerste achtervolger Ajax, dat twee punten achterstand had, nog een wedstrijd tegoed.
2-4, 26 augustus 1981
23. Jacobsen 1-0, 40. Vermeulen (strafschop) 2-0, 61. Van Tiggelen 2-1, 63. Holverda 2-2, 82. Lengkeek 2-3, 88. Loggie 2-4. Scheidsrechter: Weerink, toeschouwers: 22.293.
Rechtsback Bert Jansen van Sparta had het goed voorspeld. "Als we Feyenoord achterin vastzetten, hebben we een beste kans. In de defensie is die ploeg kwetsbaar. Om daarvan te profiteren, zullen we met vier spitsen moeten gaan spelen." Het gedurfde plan van trainer Barry Hughes ('ik wil nóóit meer onderin voetballen') slaagde na negentig spectaculaire minuten.
De zege was verdiend. Sparta bleef ook na de 2-0 achterstand vechten. "Feyenoord klapte volkomen in elkaar op het moment dat wij terugkwamen. Een broos geheel, dat ploegje." Hughes kon in de stadsderby niet terugvallen op Louis van Gaal (gebroken ellepijp) en de geschorste Peter Robinson. Johnny Jacobsen bracht de thuisclub in de 23e minuut dan ook verdiend op voorsprong na een schot van Jan van Deinsen op de paal. Pierre Vermeulen maakte vanaf elf meter de 2-0, nadat Jacobsen onderuit zou zijn getrokken door doelman Jan Formannoy.
De beslissing van Feyenoord-trainer Vaclav Jezek om de vermoeide Hans Groenendijk te vervangen door Wim van Til en Andrej Jelizakov door te schuiven, pakte verkeerd uit. Na een uur kopte Adri van Tiggelen een voorzet van Gerard Meijer binnen. Tevens de 1500e treffer van Sparta in de competitie sinds de invoering van het betaalde voetbal. Nog geen twee minuten later sprintte Wout Holverda simpel zijn bewaker André Stafleu eruit: 2-2.
Holverda leek vervolgens al snel de 2-3 aan te tekenen, maar zou volgens scheidsrechter Weerink buitenspel hebben gestaan. Sparta liet zich hierdoor niet afremmen en in de laatste acht minuten zorgden Ronald Lengkeek en David Loggie met twee treffers voor een Spartaanse zege. "In de kleedkamer leek het wel of we kampioen geworden waren", vertelde Holverda.
6-1, 14 april 1990
50. Prince Polley 0-1, 53. Blinker 1-1, 63. Keur 2-1, 68. Keur 3-1, 69. Krommendijk 4-1, 72. Lokhoff (strafschop) 5-1, 90. Griga 6-1. Scheidsrechter: Van Swieten, toeschouwers: 12.607.
"Mijn elftal speelde zondag enige discipline", vertelde Rob Baan, trainer van Sparta, na de 6-1 nederlaag in De Kuip. De derby op Paaszaterdag werd door de uitslag een schertsvertoning. De eerste helft tussen Feyenoord en Sparta was zelfs niet om aan te zien. Feyenoord probeerde te drukken, maar was absoluut niet gevaarlijk. De 0-0 bij rust was dan ook logisch.
Vijf minuten na de pauze wist Prince Polley dertig meter schuin voor het doel niet wat hij moest doen. Zijn medespits René van der Gijp stond te slapen in de buurt van de middenlijn. De Ghanees zette zijn rechtervoet als noodoplossing maar tegen de bal en joeg deze prachtig achter doelman Joop Hiele in de kruising. De Feyenoord-sluitpost reageerde niet eens.
Na de wereldgoal stond de verdediging van Sparta plotseling wagenwijd open. Vijf doelpunten binnen negentien minuten waren het vervolg. Regi Blinker, twee keer Piet Keur, de weergaloze Tom Krommendijk en Ton Lokhoff uit een zelf versierde strafschop zorgden voor de 5-1 tussenstand. Stanislav Griga, in de 75e minuut ingevallen voor Krommendijk, kopte in de slotminuut nog de 6-1 binnen. "Een paascadeautje voor Feyenoord", bromde Baan.
Opvallend genoeg eindigde het treffen op 19 mei 1997 opnieuw in 6-1. Beelden van dat duel zijn hieronder te bekijken:
1-2, 26 maart 2000
5. Tomasson 1-0, 40. Nielsen 1-1, 86. Boukhari 1-2. Scheidsrechter: Bossen, toeschouwers: 32.000.
Ongeveer 1.000 Spartanen hadden de oversteek naar de linker Maasoever gemaakt om een legendarische wedstrijd bij te wonen. Feyenoord was vier dagen eerder uitgeschakeld in de Champions League door Olympique Marseille. Nu kreeg Het Legioen juist in de Rotterdamse stadsderby een tweede klap te verwerken. Feyenoord riep de nederlaag over zichzelf af.
Nourdin Boukhari schoot kort voor rust na een mistrap van Kees van Wonderen zwak in, maar na de redding van Jerzy Dudek verzuimde Van Wonderen opnieuw opruiming te houden. Anders Nielsen maakte daarop 1-1. Op dat moment had de stand 3-0 of 4-0 kunnen zijn. Feyenoord was na vijf minuten op voorsprong gekomen. De voorzet van Radoslav Samardzic was klassiek van de achterlijn, de kopbal van Jon Dahl Tomasson oogde fraai. Tomasson, Paul Bosvelt, Bonaventure Kalou, Samardzic en Julio Ricardo Cruz waren dichtbij 2-0, Cruz schoot na een prachtige combinatie met Kalou op de paal.
Sparta had niets in te brengen tot de treffer van Nielsen en een schot van Silvan Inia tegen de paal vlak daarna. Ook na de pauze was Feyenoord beter, hoewel de onrust toenam. Toen de treffer uiteindelijk aan de andere kant viel (van Boukhari), kookte De Kuip bijna over van frustratie. Het betekende tevens de laatste zege van Sparta in Rotterdam-Zuid.
5-0, 19 augustus 2001
11. Tomasson 1-0, 23. Emerton 2-0, 55. Bosvelt 3-0, 87. Tomasson 4-0, 90. Tomasson 5-0. Scheidsrechter: Bossen, toeschouwers: 43.396.
In een uitverkochte Kuip tankte Feyenoord zelfvertrouwen voor de duels met Roda JC Kerkrade (woensdag) en Ajax (zondag daarop). In de openingswedstrijd tegen Sparta bewees de van Benfica overgekomen Pierre van Hooijdonk dat hij het type aanvaller is waar Feyenoord zo lang naar gezocht had. Van Hooijdonk werkte hard, was bij vrijwel elke aanval betrokken en heerste in de lucht. De 31-jarige had als aanspeelpunt een groot aandeel in de zege van Feyenoord.
In de 27e minuut kreeg Van Hooijdonk wel een uitgelezen mogelijkheid om zijn eerste doelpunt voor Feyenoord te maken. Onder luid gejuich van het publiek meldde hij zich om de door scheidsrechter Ruud Bossen toegekende strafschop na een overtreding van Aron Winter op Jon Dahl Tomasson te nemen. Sparta-doelman Frank Kooiman keerde de inzet van Van Hooijdonk echter, die vervolgens de rebound tegen de onderkant van de lat kogelde.
Feyenoord domineerde het duel tegen Sparta vanaf het begin. In de twaalfde minuut maakte Tomasson de 1-0 door een pass van Van Hooijdonk op zijn borst op te vangen en de bal vervolgens achter de onzekere Kooiman te kogelen. Sparta kreeg binnen de minuut de mogelijkheid de gelijkmaker op het scorebord te brengen, maar ex-Feyenoorder Regi Blinker faalde toen hij oog in oog met Dudek stond.
Tien minuten na de openingstreffer maakte de sterk spelende Australiër Brett Emerton de 2-0 door een hoekschop van Patrick Paauwe binnen te koppen. Paul Bosvelt besliste het duel in de 55e minuut door een pass van Tomasson af te ronden: 3-0. Tien minuten voor tijd kwam de wedstrijd door het debuut van de Japanner Shinji Ono weer tot leven. Tientallen Japanse fotografen en journalisten waren getuige van het competitiedebuut van de 21-jarige middenvelder. Op de tweede ring juichte een groep Japanse supporters de nieuwe nummer veertien van Feyenoord toe.
In de korte tijd dat Ono tegen Sparta op het veld stond, liet de kleine Japanner zien dat hij naast zijn grote commerciële waarde ook op sportief gebied zijn inbreng bij Feyenoord kan hebben. Zowel bij de 4-0 als bij de 5-0 stond Ono met passes aan de basis van de door Tomasson gemaakte doelpunten.
6-1, 4 december 2016
24. Vilhena 1-0, 43. Toornstra 2-0, 59. Jörgensen 3-0, 64. Jörgensen 4-0, 73. Botteghin 5-0, 86. Verhaar 5-1, 90+2. Elia 6-1. Scheidsrechter: Nijhuis, toeschouwers 47.500.
Voor eigen publiek liet koploper Feyenoord geen spaan heel van Sparta. Vanaf het eerste fluitsignaal was de broedertwist in De Kuip al vermakelijk. Al vroeg kreeg de thuisploeg een vrije trap, maar eerst Jens Toornstra en daarna Tonny Vilhena hadden het vizier niet op scherp staan. Sparta loerde vooral op de counter en dat resulteerde na tien minuten in de eerste kans voor de bezoekers. Het schot van de in de basis teruggekeerde Loris Brogno werd gekeerd door Feyenoord-keeper Brad Jones.
De bezoekers, juist teruggekeerd op het hoogste niveau, hielden het doel 24 minuten schoon, maar daarna ging het mis. Tonny Vilhena schoot van net buiten het strafschopgebied de 1-0 binnen. Net voor rust verdubbelde Jens Toornstra de marge. Na een combinatie met Rick Karsdorp nam Toornstra de bal aan de rechterkant van het veld mee met de knie, liet hem één keer stuiteren en haalde nog buiten het strafschopgebied op prachtige wijze uit: 2-0.
Na de thee kwam Sparta fel uit de kleedkamer. De formatie van coach Alex Pastoor zocht naar de aansluitingstreffer en vond die bijna via Stijn Spierings. Hij profiteerde van slordig uitverdedigen van Eric Botteghin, maar schoot echter zwak op Jones. Naarmate de tweede helft vorderde vloeide de Spartaanse dreiging weg en nam Feyenoord de controle weer over in het eigen stadion. Het resulteerde na bijna een uur spelen in de 3-0 van Nicolai Jørgensen, die van dichtbij scoorde na een goede voorzet van Toornstra.
Vijf minuten na de treffer van Jørgensen tekende hij al voor zijn tweede van de middag. Dit keer schoot hij via de binnenkant van de paal binnen. Ook de vijfde Feyenoord-goal viel nog in De Kuip. Jan-Arie van der Heijden ging de combinatie aan met Eljero Elia en vond met zijn voorzet Botteghin, die fraai raak kopte: 5-0. Namens de gasten uit Spangen redde Thomas Verhaar vijf minuten voor tijd nog de eer met een kopbal. Het slotakkoord was echter voor Eljero Elia. De buitenspeler bepaalde in blessuretijd de eindstand met een laag schot in de hoek.
