"Kijk hem daar zitten, mooi boy”, zegt Jakob Poulsen breeduit lachend, in het Nederlands. De aanvoerder van FC Midtjylland en ex-speler van sc Heerenveen zit met drie teamgenoten te kaarten aan een tafel in de kantine van het trainingscomplex van de omnisportvereniging. Vier jonge handbalsters lopen voorbij met lunchmaaltijden op dienbladen. Poulsen ziet hoe Van der Vaart wordt gefotografeerd in een zithoek met retro meubilair. “Dit is mijn leeshoekje”, zegt hij lachend en spreidt zijn armen op de bank. Tegenover hem zitten drie andere spelers onderuit gezakt op een bank naar de televisie te kijken.
DE WOLVEN
Herfst in Midden-Jutland. De bomen op en om het sportcomplex met voetbalvelden en indoorhallen zijn de meeste bladeren verloren. Het regent vanmiddag onafgebroken. De handbalteams van FC Midtjylland hebben daar geen last van. FC Midtjylland Håndbold traint binnen, FC Midtjylland Fodbold buiten, op een van de velden van het sportcomplex in Ikast.
De trainingsaccommodatie ligt op zo’n kwartiertje rijden van de MCH-Arena, het voetbalstadion van FC Midtjylland, in Herning. Het textielstadje, gebouwd op moerassen en heidevelden, telde in 1840 nog 21 inwoners. Dat aantal staat nu op 45 duizend. Er is behoorlijk wat veranderd. Zo is er Jyske Bank Boxen, een sport- en evenementenhal met plek voor vijftienduizend bezoekers, waar Red Hot Chilli Peppers in november optreedt. En Herning heeft ook een pub, een kerk, een bowling centrum, een McDonalds, een Chinees restaurant, een fotomuseum, een kunstmuseum en een museum over pottenbakkerij en textiel. In 2012 startte de Giro d’Italia in Herning, de geboorteplaats van oud-wielrenner Bjarne Riis. Nu is het rustieke plattelandsstadje in de ban van Rafael van der Vaart. Het shirt met zijn achternaam en rugnummer acht is het meest verkochte item in de Ulve Shopper bij de MCH Arena. Er zijn ook Van der Vaart-petjes en shawls. Fans van FC Midtjylland spreken van een sprookje in de stijl van de Deense schrijver en dichter Hans Christian Andersen nu een ex-speler van Ajax, Hamburger SV, Real Madrid, Tottenham Hotspur en Real Betis én een 109-voudig Oranje-international bij hun Ulvene (Wolven) speelt.
BOEGBEELD
Kommunikationschef Martin Dons van FC Midtjylland draait overuren sinds augustus, toen Van der Vaart tot ieders verrassing bij de Deens kampioen van 2015 tekende, voor twee jaar. “Wij konden het zelf ook niet bevatten. Maar voor de publiciteit rond de club is dit heel erg goed. Rafa is hot. We krijgen ook bijna elke week verzoeken voor een interview met Rafa”, vertelt Dons, een lange, vriendelijke, bebaarde Deen op witte sneakers. Journalisten van de NOS en Algemeen Dagblad kwam onlangs al op bezoek, De Correspondent belde met Van der Vaart en Bild en Kicker willen ook naar Herning afreizen.
Aan een tafel in een soort spelershome met antieke, vintage meubels zit Van der Vaart roerend met een staafje in een bekertje met zwarte koffie. Terwijl zijn teamgenoten in de stromende regen trainden bleef hij binnen, voor zichzelf trainend. Nu zit hij in een zwart t-shirt met het logo van FC Midtjylland op zijn borst en een zwarte korte broek klaar voor weer een interview. “Ja, het is elke week wel raak. Ik vergeet soms ook wie wanneer komt. En wat ik heb gezegd. Maar al die aandacht ben ik wel gewend uit mijn periodes bij andere clubs. Dan deel je de aandacht alleen vaker met andere spelers uit je team. Ja, bij FC Midtjylland ben ik nu een soort boegbeeld. Ach ja, ik probeer gewoon mijn steentje bij te dragen hier. Deze club bestaat pas sinds 1999, dat kun je je bijna niet voorstellen hè? Ze zijn al eens kampioen geworden, maar het is nog steeds een club in opbouw. Mijn taak is om hier de jonge gasten te helpen en ook te inspireren. Bovendien vind ik het zelf natuurlijk ook heel leuk om eindelijk weer te kunnen voetballen.”
ONGELOOF
Je had waarschijnlijk aan het begin van je carrière niet gedacht dat je ooit in Denemarken zou spelen?
Van der Vaart: “Nee, natuurlijk niet. Maar ja, er kan veel gebeuren in het leven. Een jaar geleden zat ik bij Real Betis Sevilla, maar in januari speelde ik mijn laatste wedstrijd. Om wat voor reden dan ook. Ik heb daar nooit een echte kans gehad. Dan kun je wel blijven en hopen op verandering. Of je kunt iets anders doen. Het was uiteindelijk niks in Sevilla. Het leven daar was prima, maar je wil voetballen.”
Je zult het zonnige klimaat nu al wel missen.
“Hou op man. Ik heb hier niet een, maar tien paraplu’s nodig om droog te blijven. Maar verder bevalt het goed. Ik woon met mijn vriendin (handbalster Estavana Polman, red.) in Esbjerg. Zij speelt daar en woonde daar al. Esbjerg ligt aan de westkust en is qua stadje een beetje te vergelijken met Zandvoort. Het is net iets sfeervoller dan Herning. Ik rijd dus op en neer. ’s Ochtends om kwart voor zeven gaat de wekker. Kwart over zeven zit ik in de auto en om halfnegen ben ik op de club. Het is altijd een uur en tien minuten rijden. Je kunt gewoon doorrijden. Geen last van files. De afstanden in Denemarken zijn goed te overbruggen. Ook naar de uitwedstrijden. Dan slapen we gewoon thuis en stappen in de bus.”
Hoe kwam jouw transfer eigenlijk tot stand?
“In mijn laatste dagen in Sevilla wist ik nog niet precies wat ik wilde, totdat FC Midtjylland aanklopte. Ze kwamen eigenlijk uit zichzelf. Estavana had toen al eens gezegd: waarom kom je niet in Denemarken voetballen? Toen dacht ik eerst: nou ja, we zien wel. Toen Midtjylland in formeerde was ik toch wel benieuwd en daarna hebben we een gesprek gehad. Het voelde direct goed en daarna is het balletje gaan rollen. Ik ben hier toen ook naar een wedstrijd geweest. Ik wilde ook even het stadion zien en de mensen hier ontmoeten. Ik ben ook naar dit trainingscomplex geweest. Het zag er allemaal goed uit. Het was ook wel geinig dat de mensen hier zeiden dat ze het al bijna ongelooflijk vonden dat ik alleen al op gesprek kwam. Sommige mensen spraken zelfs over een soort sprookje, haha. Nou, dan moet je tot een akkoord komen met de club. Dat onderhandelen duurt even en uiteindelijk kom je tot een deal.”
DATACLUB
In de verloren Europa League-wedstrijd tegen Osmanlispor op 25 augustus debuteerde Van der Vaart. Een maand later maakte hij zijn eerste goal in de Deense Alka Superligaen tegen AC Horsens (5-1). Nee, topfit is Van der Vaart nog niet, geeft hij aan. Maar hij is op de goede weg. “Gezien de lange periode dat ik geen wedstrijden had gespeeld lijkt het alsof ik een zware blessure heb gehad. En na het seizoen had ik ook nog twee maanden vakantie. Nou, dan kom je aan bij een nieuwe club en moet je weer op nul beginnen. Ik ben aan het opbouwen. Het kan beter, maar ik ben al belangrijk geweest. Mijn eerste goal voelde fijn. Ik heb bijna tweehonderd goals in mijn carrière gemaakt, maar mijn laatste goal was anderhalf jaar geleden. Dat knaagt dan toch een beetje. Het is dan lekker wanneer je eerste hier erin vliegt.”
Verwachten de mensen hier nu ook dat jij FC Midtjylland na 2015 weer landskampioen gaat maken?
"Nou, dat is misschien wat overdreven. Maar we moeten wel meedoen om de landstitel. Voor mij is de concurrentie nog moeilijk te peilen. Kopenhagen schijnt heel sterk te zijn. Maar het seizoen eindigt met een soort play-offronde voor de landstitel, dus alles is mogelijk. Wat onszelf betreft hebben we hele goede wedstrijden gespeeld, maar soms denk je ook: hoe is dit mogelijk? Dan moet je wedstrijden met je ogen dicht winnen en dan verlies je. Dat heeft ook met leeftijd en ervaring te maken. Het is mijn taak om de boel bij elkaar te houden. Samen met Jakob Poulsen, de aanvoerder, en Tim Sparv (ex-FC Groningen, red.). Het is nog erg wisselvallig, maar je ziet wel dat hier best veel talenten rondlopen.”
Midtjylland staat bekend als een club die veel met data en statistieken werkt. Wat merk jij daarvan?
“Nou, ik wist wel dat ze veel aandacht besteden aan corners en standaardsituaties. En ja, ze werken ook met data en statistieken. Maar daar merk ik zelf niet veel van. Dat er geintjes zijn gemaakt over op basis van welke data ik ben gehaald, ach ja… Data hebben altijd tegen mij gewerkt. Daar loop je dan weer, met zo’n hartslagmeter om je borst. In het hedendaagse voetbal worden allerlei vernieuwingen te belangrijk gemaakt. Wat mij betreft blijft het belangrijkste in voetbal nog steeds dat je de bal naar de juiste kleur speelt. En het liefst met een mooie pass of met een mooie actie, vind ik. Dat zie ik liever dan iemand die rennend, vliegend en hollend aan de richtlijnen uit een computerprogramma voldoet.”
GELUKKIG
Ben je nu in Denemarken dan wel op je plek?
“Ja... (een lach). De meeste teams in Denemarken zijn fysiek sterk, ja. Maar bij ons ligt de focus op het voetballende aspect. Dat bevalt me wel. Als je het met de Eredivisie vergelijkt zijn de meeste spelers minder technisch, maar fysiek sterker. Het niveau van sommige teams is vergelijkbaar met Nederland denk ik. Weet je wat ook leuk is? De stadions hier. Wij hebben bijvoorbeeld wel een modern stadion, niet al te groot, maar er zijn hier clubs met een accommodatie als een grote amateurclub in Nederland. Dat vind ik mooi. Daar heb ik wel iets mee. Dat heeft zijn charme. Zo ook dit complex waar we nu zitten. Kijk rond in deze kantine, dit is toch hartstikke leuk? Iedereen is hier welkom. Als jij nu naar het buffet loopt en daar eten pakt zal niemand vragen wat je hier doet. De mensen zijn heel vriendelijk.”
Merk je dat ook in het dagelijks leven? Jij en jouw vriendin zijn bekende sporters in Denemarken.
“De mensen laten ons hier eigenlijk wel met rust. Je kunt een redelijk anoniem leven leiden. Dat is ook een winstpunt. Ik heb weleens andere tijden meegemaakt. Ik kan rustig een supermarkt binnenlopen en boodschappen doen. Ik ben daar dol op, weet je dat? Je gelooft het misschien niet. Maar dat heb ik altijd heerlijk gevonden, haha. Met zo’n karretje door de supermarkt lopen, met Estavana of alleen.”
Kun je zeggen dat je deze stap in jouw carrière voornamelijk hebt gemaakt op basis van de liefde?
“Ik heb nu zeker voor de liefde gekozen en dus voor mijn privésituatie. Kijk, ik had nooit in Denemarken gespeeld als Estavana hier niet zou handballen. Ik had ook naar een land ver weg kunnen gaan. Er was interesse uit Amerika, China en de zandbak. Nu ben ik lekker bij mijn vriendin. We kijken bij elkaars wedstrijden. Ik ga ook mee naar uitwedstrijden als het uitkomt. Ik behoor inmiddels tot de ultra’s van haar club, haha. Dan zit ik daar op zo’n grote trommel te slaan. De handbaltak van Midtjylland heeft al eens geprobeerd om Estavana van Esbjerg ook hier naartoe te halen. Maar dat is ze nog niet gelukt. Mijn kleine, Damian, woont ook op een paar uur rijden in Hamburg, bij zijn moeder. Hij is twee weken bij mij vanwege de herfstvakantie. We gaan veel leuke dingen doen, naar Legoland en Lalandia, een zwemparadijs. Hij voetbalt nu bij Viktoria Hamburg. Van wie hij het talent heeft? Hij is rechts en snel. Vul jij het maar in… Haha. En mijn broer Fernando is meegekomen vanuit Sevilla. Hij woont nu ook in Esbjerg en traint bij een clubje in Kolding. Zo zijn de mensen die ik liefheb dicht bij mij. Dat voelt goed.”
STATUS
Hij was ook graag teruggegaan naar Ajax, maar daar bleek Van der Vaart niet nodig. “Ik dacht dat ik Ajax nog wel kon helpen. Ajax blijft mijn cluppie, zoals ook HSV voor mij als thuiskomen voelt. Mijn oude clubs volg ik altijd wel. Ik vind het wel leuk om te zien dat Ajax een speler als Hakim Ziyech heeft gehaald. Ik vind dat echt een speler om voor naar het stadion te komen. Maar over de hele linie vind ik Ajax Ajax niet meer. Dan zie je ze weer kansloos verliezen bij een club als Rostov en spelen ze weer een jaar in de Europa League. Het is vrij pijnlijk, maar het zegt ook iets over het Nederlandse voetbal.”
Hoe kijk jij aan tegen de Europese prestaties van de Nederlandse (top)clubs en het Nederlands elftal?
“Ja, het is allemaal niet best hè. Je hoort dan overal dat er van alles moet veranderen. Maar we moeten gewoon Nederland blijven. Dat is het allerbelangrijkste. Dat houdt in goed voetballende, technische spelers opleiden. Een verdediger hoeft echt niet iemand over de omheining te schoppen. Die hebben we ook bijna nooit gehad. Ja, Jaap Stam kon dat, maar hij kon ook voetballen. Types als Jaap leidt je niet op. Hij kwam op karakter zelf bovendrijven. We moeten wat mij betreft vasthouden aan onze kernkwaliteit: aanvallend voetballen. Daarvoor komen mensen naar het stadion. In Spanje en andere grote landen sprak iedereen altijd lovend over de Nederlandse voetbalschool. Nu kunnen zij daar hooguit twee of drie namen noemen van Oranje. Dat zegt iets over de status van Nederland. Je kunt ook niet te veel van de nieuwe jongens verwachten. Ze moeten vanaf nul beginnen. Nu zie je dat ze gelijk op een voetstuk worden geplaatst na een 4-1 zege op Wit-Rusland, wat eigenlijk heel normaal moet zijn.”
Tijden veranderen, van de ploeg die in 2010 de WK-finale verloor zijn nog twee internationals over.
“Ja, Maarten Stekelenburg en Wesley Sneijder. Tsjah… Ik denk nog weleens terug aan die ze weken in Zuid-Afrika. We speelden niet eens erg goed en hadden ook wat geluk. Maar op een gegeven moment hadden we het gevoel: we gaan niet verliezen. Zoals in de halve finale tegen Uruguay. Iedereen wist het vooraf: we gaan winnen. We waren stuk voor stuk op de top van ons kunnen. Ik weet niet of ik die finale tegen Spanje over zou willen spelen. Kijk, ik baal nog tot de dag van vandaag dat we verloren. We hadden die kans met Robben en die teen van Casillas, maar ondanks dat we de finale verloren blijft bij mij vooral de sfeer van de weken hangen. En wij waren vice-Weltmeister, zoals de Duitsers zeggen. De generatie van nu is niet zo talentvol als die van ons. Daar hoef je niet voor gestudeerd te hebben. Arjen Robben, Wesley Sneijder, Robin van Persie en ik waren op ons 21ste een vaste waarde bij Oranje en speelden topduels bij grote buitenlandse clubs. Ik vind dat je spelers met zoveel ervaring na hun dertigste niet te snel moet afschrijven. Dat is wel gebeurd. Ik snap het als mensen zeggen: jij praat nu lekker makkelijk. En je moet zelf zorgen dat je bij Oranje blijft door te spelen en goed te presteren. Maar ik heb het ook over die andere jongens. Nee, het is niet zo dat ik daar met Arjen, Wesley, Robin en Klaas-Jan over praat. We hebben geen app-groep ofzo. Maar met onze ervaring kunnen wij zeker nog van waarde zijn bij dit Oranje. Er wordt steeds gesproken over vernieuwen, maar wij kwamen ook als jonge jongens tussen spelers als Edgar Davids en Phillip Cocu en Edwin van der Sar stond op doel. Dat helpt wel. Je moet een goede mix hebben van ervaring en jonge talenten, die is er nu niet bij Oranje. Dat zie je nu ook terug in de resultaten.”
TOEKOMST
Hoe reëel is de kans dat bondscoach Blind jou nog eens opbelt voor het Nederlands elftal?
“Dat weet ik niet. Het is nou ook niet zo dat ik naar Midtjylland ben gegaan om mij weer in de kijker te spelen bij het Nederlands elftal. Toch zal ik nooit uit mezelf bedanken voor Oranje. En je weet nooit hoe het loopt. Als ik er hier een paar in schiet en elke wedstrijd negentig minuten speel, dan word ik misschien weer interessant voor de bondscoach. Ik ben gewoon beschikbaar als Oranje mijn hulp nodig heeft. Als dat niet zo is, is het ook goed. Danny Blind heeft mij als bondscoach nooit gebeld.”
Je kunt altijd nog als tv-analist naar het WK in Rusland.
“Wie weet. Ik vond het leuk om te doen tijdens het EK. Gewoon lekker over voetbal ouwehoeren. Het is wel een beetje opportunistisch, maar ja, zo is de hele voetbalwereld. Voor na mijn carrière lijkt een rol als analist zeker een optie. Al ben ik echt niet iemand die thuis iedere avond voetbal kijkt. Ik zie te veel wedstrijden dat ik blij ben dat ik de tv kan uitzetten. Maar ja, als analist moet je die uitzitten hè…”
Je wordt in februari 34 jaar. Ben je al bewust bezig met een leven na jouw actieve voetbalcarrière?
“Nee, ik speel nog niet met de gedachte om te stoppen. Wie weet, speel ik hier nog een jaar of zes, haha. Zolang ik voetballen leuk vind, blijf ik het doen. Wanneer ik mijn plezier in het voetbal verlies is dat het einde. Werken als analist is daarna een optie. Ik denk ook dat ik het in mij heb om trainer te worden, maar wel op mijn manier. Ik zie het spel misschien iets anders dan veel mensen in deze tijd. Neem zo’n Vaclav Cerny bij Ajax, heerlijke speler. En die kleine, hoe heet-ie? Appie Nouri, ja. Dat zijn twee spelers die hét hebben: talent, maar ze zijn klein van postuur en krijgen geen echte kans bij Ajax. Daar heb je het verschil met vroeger. Jammer toch? Het hangt ook van Estavana af wanneer ik terugkeer naar Nederland. Als zij hier nog jaren blijft handballen wil ik na mijn carrière best een soort handbalman worden in Denemarken. Ooit willen we terugkeren naar Nederland, maar we zitten hier voorlopig wel op onze plek. Hoe lang het sprookje, zoals de fans van Midtjylland mijn komst noemen, duurt is afwachten. Misschien leven we hier nog lang en gelukkig...”
