Jarenlang had Engeland een penaltytrauma, zoals Oranje ook lange tijd had. In de achtste finales van dit WK rekenden The Three Lions na penalty's af met Colombia, tot grote opluchting van bondscoach Gareth Southgate, die de beslissende penalty miste tijdens de halve finale van EURO96 in eigen land tegen Duitsland. Het was voor de Engelsen de eerste keer in 22 jaar dat ze op een eindtoernooi een wedstrijd na strafschoppen wonnen. Engelse media merkte op dat keeperstrainer Martyn Margetson doelman Jordan Pickford een spiekbriefje mee had gegeven met informatie over de penaltynemers van Colombia. Pickford stopte een strafschop van Colombia: van invaller Carlos Bacca.
Hulp van Stevens
Het was niet voor het eerst dat een keeper een spiekbriefje gebruikte tijdens een penaltyserie. Bekende voorgangers van Pickford zijn Jens Lehmann en Hans Van Breukelen. Lehmann groeide uit tot een held van Duitsland tijdens het WK van 2006 in eigen land. In de kwartfinale tegen Argentinië stopte hij twee van de vier Argentijnse penalty's. Voordat Lehmann de beslissende strafschop van Esteban Cambiasso stopte plukte de toenmalig keeper van Arsenal een briefje vanonder zijn kous vandaan.
Later bleek dat Lehmann met zijn oud-trainer bij Schalke 04 Huub Stevens had gebeld. Stevens legde ooit een databank aan over hoe zo'n tweeduizend voetballers doorgaans hun strafschoppen nemen: hoog, rechts, links of door het midden. Stevens beaamde jaren geleden dat Lehmann hem had benaderd voor informatie over de mogelijke Argentijnse penaltynemers. Lehmann keerde de penalty's van Robert Ayala en Cambiasso, nadat hij bij de andere strafschoppen van Argentinië naar de goede hoek dook, en bedankte de Limburger na de wedstrijd voor de informatie. Negen jaar eerder wonnen Lehmann en Stevens de UEFA Cup-finale van Internazionale na een penaltyserie in Milaan.
Een andere Nederlander die een database bijhield over penaltynemers was Jan Reker. Hans van Breukelen profiteerde van de notities in de Europacup I-finale van PSV tegen Benfica in 1988. Van Breukelen stopte de strafschop van Antonio Veloso, die Reker in zijn boekje had staan. Een maand na de Europacup-winst in Stuttgart keerde de doelman in München tijdens de EK-finale tegen de Sovjet-Unie weer een penalty: die van Igor Belanov. Ook na het raadplegen van de gegevens van Reker, bleek later. Het boekje van Reker ging overigens verloren: "In 1995 moest ik, vanwege rugproblemen, noodgedwongen mijn trainersloopbaan beëindigen. Ik was zo teleurgesteld dat ik, bij onze verhuizing naar Zandoerle, alles heb opgeruimd. De kaarten zijn dus in de open haard verdwenen", vertelde Reker ooit in gesprek met het Eindhovens Dagblad.
Spaghetti legs
Er zijn ook keepers die dansend een poging wagen om strafschoppennemers uit hun concentratie te halen. Zo werd Bruce Grobbelaar een fenomeen met zijn 'spaghetti legs'. In de penaltyserie van de Europacup I-finale van 1984 tussen Liverpool en AS Roma misten Bruno Conti en Francesco Graziani vanaf elf meter. Zij zagen hoe Grobbelaar al swingend op de doellijn hen wilde afleiden. Of dat ook de oorzaak was van de missers weet niemand, maar de Zimbabwaanse keeper werd zo wel een Liverpool-legend en inspireerde jaren later Jerzy Dudek. De Pool besloot namelijk 'spaghetti legs' in te zetten in de penaltyserie van de Champions League-finale tegen AC Milan. Liverpool won weer...
Jerzy Dudek trad in 2005 in de voetsporen van legendarische voorganger Bruce Grobbelaar
Intimiderende Krul
En er zijn keepers die de tegenstander willen intimideren door ze toe te spreken of tegen ze te schreeuwen. Tijdrekken of de bal oppakken en die vervolgens aan de penaltynemer geven behoort ook tot de trucendoos. Dit alles om de focus te ontnemen bij de schutter. Tim Krul is een goed voorbeeld van een keeper die verbaal de strijd aangaat. Tijdens het WK in Brazilië zocht hij veelvuldig de confrontatie met spelers van Costa Rica die naar de penaltystip liepen. Krul keerde twee strafschoppen en leidde Oranje naar de halve finale tegen Argentinië. In de halve finale verloor Oranje na een verlenging de strafschoppenserie met Jasper Cillessen op doel.
Nieuwe killer?
Voor de toekomst heeft het Nederlands elftal mogelijk weer een nieuwe penaltykiller in huis. Joey Koorevaar (17) werd in mei Europees kampioen met Oranje Onder 17. De keeper van Feyenoorde leidde het nationale jeugdteam naar de titel door in de kwartfinale, halve finale en de finale penalty's te stoppen bij strafschoppenseries. Zijn geheim? "Als de tegenstander naar de stip loopt, kijk ik hem altijd aan. Veel spelers loeren naar de plek waar ze de bal willen schieten. Daarmee verklappen ze dus hun hoek. En de keeperstrainer had ook een paar filmpjes van hoe sommige tegenstanders hun penalty namen. Het gekke was alleen dat ik dit seizoen nog geen penalty had gepakt. Tot het EK", vertelde Koorevaar in ons jeugdmagazine PANNA!.
