“Weet je wat we hier altijd deden? Ik herinner het me direct.” Dragi Gudelj kijkt zijn broer Nemanja vragend aan. Diens antwoord blijft uit. “Paaseieren zoeken!” De twee broers zijn even terug in Nederland. In Breda. Op Sportpark Heksenwiel, het complex van BSV Boeimeer in de wijk Haagse Beemden, waar beiden hun eerste stappen bij een voetbalclub zetten. “Nu ligt hier kunstgras, maar in onze periode was dat nog echt gras. Dat heeft nog steeds mijn voorkeur”, aldus Nemanja.
In de kantine hangt een ingelijst shirt van NAC Breda. ‘Voor mijn club Boeimeer! Neno’ is te lezen. Een gesigneerd tricot van AZ en een van Guangzhou Evergrande zijn onder een glasplaat in het plafond te aanschouwen. Nemanja, met bril en cap, voelt zich nog steeds thuis bij de club. “We woonden op vijf minuten fietsen. Later zijn we naar Ginneken verhuisd, meer richting centrum”, zegt hij, en schudt de hand van Tim Gilissen, hoofd jeugdopleiding van NAC Breda. “Hé Matsoe Matsoe”, klinkt het plotseling als hij Mats Seuntjens ontwaart. De aanvaller van AZ is ook op het sportpark waar hij zijn basis legde. Ook van hem hangt een ingelijst shirt in de kantine.
Het shirt van Sporting CP, dat Nemanja op verzoek heeft meegenomen voor de foto’s, is gewild. “Maar deze is van mama. En met mama’s wil je geen ruzie, haha. Ik heb maar een shirt meegenomen in het vliegtuig. Er komt er zeker een deze kant op.” Hij is net een dag terug in Breda. “Maandagochtend vlieg ik terug naar Lissabon. Vanochtend ben ik even langs geweest bij mijn kapper, daarna bezochten we de orthodox-christelijke kerk. Normaal gaan we naar Breda, maar daar was geen dienst. Nu zijn we naar de kerk net onder Eindhoven geweest. Straks nog een afspraak en vanavond uit eten met de familie. Daar kijk ik naar uit. Helaas is mijn vader er niet bij. Hij werkt nu in China”, zegt hij doelend op Nebojsa, die bij Dalian Yifang als hoofd opleidingen en trainer van het tweede elftal fungeert.
Keuze
Waar zijn vader het vliegtuig naar China pakte, keerde zoon Nemanja juist terug naar Europa. “We spraken er al over om bij elkaar langs te komen. Van Dalian naar Guangzhou is drie uur vliegen. Daar is het niet van gekomen.” Op 23 augustus kwam het nieuws naar buiten dat Gudelj junior werd verhuurd aan Sporting CP. “Halverwege het seizoen haalde Guangzhou Evergrande Paulinho terug van FC Barcelona. In China bestaat de regel dat er maximaal drie buitenlanders mogen spelen. Ik viel buiten de boot. Er was veel interesse. Clubs uit meerdere landen meldden zich bij mijn zaakwaarnemer (Vlado Lemic, red.). Ik kon naar de Premier League, een prachtige competitie. Een overgang naar Watford was dichtbij, maar ik wilde liever naar een topclub die met meer zekerheid om de Europese plaatsen speelt. Ik kon naar de drie grootste clubs in Turkije. Ook naar Spanje, maar daarover was ik minder enthousiast dan bijvoorbeeld de Premier League. LaLiga past minder goed bij me.”
De keuze viel op Sporting. “Een topclub die elk jaar om de prijzen meedoet. Een club die Champions League wil spelen en in alle opzichten groot is. De club waar Luis Figo en Cristiano Ronaldo hun basis voor een prachtcarrière legden. Ik informeerde bij Radosav Petrovic, die ik ken van de nationale ploeg van Servië, en daar speelt. Ook Nemanja Matic sprak ik, hij speelde bij Benfica. Guangzhou wilde me alleen verhuren, zonder optie tot koop. Daardoor haakten meerdere clubs af. Sporting blijkt tot nu toe een uitstekende keuze. Zo doen we het goed in de Europa League. Er lopen hele warme mensen rond. Behulpzame mensen. Dat geldt ook voor de Nederlanders. Bas Dost gaf me direct telefoonnummers van mensen die me konden helpen bij het vinden van woonruimte. Al zie ik hem niet vaak. Hij liep een vervelende blessure op en is druk met zijn revalidatie. Luc Castaignos ken ik al van de tijd dat ik als jeugdspeler met NAC Breda tegen Feyenoord speelde. Met hem ga ik ook buiten het veld om.”
Ook PSV informeerde afgelopen zomer. “Niet voor het eerst. Voor hen was mijn salaris (zeven miljoen euro per jaar, red.) een probleem. Guangzhou Evergrande blijft een groot deel betalen, maar het resterende bedrag is voor Nederlandse clubs te hoog. Ik kan het goed vinden met Mark van Bommel. Hij houdt van mijn type speler. Zijn dochter Renee dubbelt vaak samen met mijn zusje Vanja. Gaan we weleens kijken en zitten we alleen maar over voetbal te praten. Mooi. PSV is voor Mark geen plafond. Over een paar jaar traint hij een topclub in het buitenland.”
Gudelj betrok in de Portugese hoofdstad een appartement aan de stadskant van de beroemde brug over de Taag, die aan de andere zijde naar het immense Christusbeeld leidt. “Portugees spreek ik nog niet, maar wel vloeiend Spaans. Van mijn tweede tot mijn zesde heb ik daar gewoond vanwege de voetbalcarrière van mijn vader (Nebojsa speelde voor Logroñés en Leganés, red.). Ik groeide op met Spaans. In Alicante hebben we nog steeds een huis. Portugees en Spaans lijken op elkaar. Zeventig tot tachtig procent van het Portugees kan ik verstaan. Anders helpt mijn ploeggenoot Petrovic.” De aanval van zogenaamde Sporting-fans, die medio mei het trainingscomplex van de club bestormden en alles kort en klein sloegen en ook de spelers niet ontzagen, kent hij. De bewuste hooligans zitten nu vast. “Daarom heeft dat incident geen enkele rol in mijn besluit gespeeld.”
China
Bijna twee jaar is Gudelj alweer actief in het buitenland. De eerste anderhalf jaar bracht hij door in China. “Toen ik mijn besluit had genomen om bij Ajax te vertrekken, lagen er vele opties op tafel. Vlado (Lemic, zaakwaarnemer, red.) vertelde me dat er ook een bod uit China was binnengekomen dat hij me niet wilde onthouden.” Bij Tianjin Teda lag een contract voor drie jaar klaar ter waarde van naar verluidt vijftien miljoen euro. “Dat leek me een prachtige uitdaging. Ik ben avontuurlijk ingesteld en nieuwsgierig naar andere culturen. dit paste bij me. Uiteraard was het contract ook heel goed. Al was dat niet leidend. De club sprak haar ambities uit en had net ook John Obi Mikel van Chelsea vastgelegd.”
Als onderdeel van de transfer kreeg hij een chauffeur toegewezen. “Een Chinees die Engels sprak. Door veel mensen werd afgeraden me in het Chinese verkeer te mengen. Ik hoefde die jongen maar te bellen en hij stond klaar. Toen ik een jaar later bij Guangzhou Evergrande tekende, nam ik hem mee. Hij was bij me in dienst. Via de club woonde ik in een appartement van een reusachtig hotel. Drie slaapkamers, een woonkamer, keuken, alles had ik voor handen. Die jongen trok bij me in. Of jongen; hij is 35 jaar, maar ziet eruit als iemand van mijn leeftijd, 26 jaar. Dat geldt voor meer Chinezen, haha. Hij deed boodschappen voor me, regelde afspraken voor bijvoorbeeld de masseur en reed me overal naartoe. Mijn moeder heeft hem leren koken. Dat pikte hij snel op. Hij kent mijn voorkeur. Ik eet bijvoorbeeld geen vlees. Elke dag maakte hij heerlijke pasta, salade, rijst of risotto. Elke ochtend stond er vers fruit klaar. De aanvraag is nu rond dat hij overkomt naar Lissabon. Komt hij opnieuw bij mij wonen en kan hij hetzelfde doen. Ik hoef me daardoor alleen maar te focussen op het voetbal. Nu ik de financiën heb, wil ik alles doen om me verder te ontwikkelen.”
De overstap naar Guangzhou Evergrande betekende een mooie waardering van zijn eerste seizoen. “Ik hoefde niet lang na te denken toen de club, die de laatste zeven jaar op rij kampioen werd, zich meldde. Getraind door Fabio Cannavaro, een grootheid. Iemand met wie ik Engels en Spaans kon spreken. Guangzhou is een uur vliegen van Beijing. Goed te doen. De club betaalde de vluchten en die zijn uitstekend verzorgd. Businessclass, waarbij je de stoel horizontaal kunt zetten en gebruiken als bed. Daarop sliep ik heerlijk. Als je vooraf aangaf hoe laat je gewekt wilde worden, gebeurde dat. Ik stapte haast uitgeslapen uit.” Guangzhou telt inclusief voorsteden 62 miljoen inwoners en is daardoor de grootste metropool ter wereld. “Een mooie stad. Veel hoge gebouwen, veel verlichting, een modern centrum en natuurlijk erg groot. In principe keer ik in juli terug, want de club wil graag dat ik de voorbereiding op de tweede seizoenshelft meemaak. Ik kende China enkel van een bezoek met Ajax. In mei 2016 maakten we een tour en speelden we een oefenwedstrijd. Desondanks reisde ik blanco af. Het bleek een goede keuze.”
Ajax
De naam Ajax valt. In de zomer van 2015 tekende Gudelj een vijfjarig contract in Amsterdam. In zijn eerste seizoen miste de middenvelder geen duel, maar in het tweede ging het mis. Trainer Peter Bosz zette de geboren Serviër zelfs uit de selectie, omdat hij zou weigeren op de reservebank plaats te nemen. Zijn kant van het verhaal gaf Gudelj tot dusver nooit. “Vooropgesteld: Ajax is een prachtige club. Heel veel fanatieke supporters, altijd een vol stadion en de successen zijn bekend. Mijn mening is ook na mijn vertrek niet gewijzigd. Met Marc Overmars (directeur spelersbeleid, red.) heb ik bijvoorbeeld nog steeds contact. Hij feliciteerde me direct via een appje toen ik naar Sporting vertrok. Maar er liepen enkele mensen rond binnen de club met wie ik een conflict had.”
“Spijt van mijn reactie heb ik absoluut niet. Ik ben iemand die altijd achter zijn keuzes blijft staan. Ik beschouw ze als leermomenten. Alles gebeurt met een reden. Ik had meerdere opties om met deze situatie om te gaan. Dit was er een van. Het stoorde me dat trainer Peter Bosz me geen uitleg gaf waarom hij me plotseling passeerde. Dat uitgerekend na een sterke serie wedstrijden van mijn kant. Hij zei alleen: ‘Dat is het best voor het team’. Daar kon ik weinig mee. Ik had liever gehoord wat ik kon doen om me terug te knokken in dat team. Ik ben iemand die nooit opgeeft en altijd doelen nastreeft. Had me gezegd wat ik moest verbeteren. Erg jammer dat het zo is gelopen. Vooral ook omdat de supporters van Ajax slechts de uitleg van één kant hoorden en geloofden.”
Servië
De situatie in Amsterdam komt overeen met die bij de nationale ploeg van Servië. Gudelj speelde negen van de tien wedstrijden in de geslaagde kwalificatiereeks voor het WK van 2018. Maar voor de mondiale titelstrijd in Rusland bleef een uitnodiging achterwege. Sinds Mladen Krstajic in oktober 2017 tot bondscoach werd benoemd, stond de naam Gudelj zelfs helemaal niet meer op de lijst. “De reden? Ik heb echt geen idee. Dat ik in China voetbalde, kan het niet zijn. Het eerste jaar werd ik gewoon opgeroepen. Ik wil graag weten wat de reden is waarom ik niet word geselecteerd. Als ik weet waarom ik geen uitnodiging krijg, dan kan ik daar hard aan werken. Krstajic heeft mij nooit gebeld, nooit geïnformeerd. Aan jongens als Dusan Tadic of Nemanja Matic vraag ik dat niet. Ook andere jongens worden nu plotseling gepasseerd. Tijdens het WK heb ik Servië gesteund. Gejuicht bij hun doelpunten. Met het normale selectiebeleid hadden we onze poule overleefd. Daar ben ik zeker van.” Gudelj benadrukt dat hij niet heeft bedankt. “Absoluut niet. Maar bij een oproep wil ik eerst een gesprek. Dat lijkt me logisch.”
De zon schijnt nog steeds volop boven Breda. Zijn vrije zaterdagmiddag zit er bijna op. “Ik vind het niet erg. Het is leuk om even terug te zijn bij Boeimeer en weer veel bekenden te zien. Dragi en ik zijn de club dankbaar dat we hier onze basis mochten leggen voor een mooie carrière.” Een clubbestuurder informeert nogmaals naar het shirt van Sporting, dat Gudelj in zijn hand meedraagt. “Er komt er echt nog een deze kant op. Dat beloof ik.”
