Hij schreeuwt. Zijn armen wijd gespreid. Olivier Giroud duwt Dimitri Payet in zijn rug. Hij valt op het gras van Stade de France. Teamgenoten springen op hem. Giroud en Patrice Evra zijn de eersten. De rest volgt. Een paar minuten later gaat het bord van de vierde official omhoog. De nummer acht van Frankrijk verlaat het veld. Moussa Sissoko is klaar om in te vallen. Payet veegt de tranen van zijn ogen. Bondscoach Didier Deschamps omhelst hem. De Fransen fans wapperen op de tribunes met hun driekleur. Karim Benzema verstuurt een tweet, thuis zittend voor de tv: 'Golazo @dimpayet17!!! Bravo à toute l'équipe.'
Het was de openingsavond van het EK. De Roemeense keeper Ciprian Anton Tatarusanu (1.94 meter) kon de bal alleen maar nakijken. En meer niet. Hij was verstijfd. Tot de laatste minuut worstelden de Fransen met de Roemenen. Tot het moment dat Payet de bal op de rand van het strafschopgebied met rechts aannam en met links hard uithaalde. Vol in de kruising. Hier hadden Frankrijk en Deschamps twee jaar naartoe gewerkt.
VIVE LA FRANCE
Vier dagen later en ruim zeshonderd kilometer zuidelijker. In een enorme flat tegenover Le Nouveau Stade Vélodrome, aan de overzijde van Boulevard Michelet in Marseille, hangen Franse vlaggen aan balkons. Het is nog een uur of vijf voor de aftrap van Frankrijk-Albanië. De oudste stad van het land, zo'n zeshonderd jaar geleden gesticht door Griekse zeelui, maakt zich op voor de komst van les Bleus.
Hoewel de criminaliteitscijfers in Marseille de laatste jaren daalden heeft de stad nog steeds een berucht imago. Door geweld, moorden en drugshandel. Veel toeristen die vanaf de Autoroute du soleil komen rijden liever door richting Nice of kleine badplaatsen. Of ze gaan bij Avignon de andere kant op, verder naar het zuiden. Dat de Engelsen en Russen met elkaar op de vuist gingen in het populaire havengebied Vieux-Port droeg niet bij aan het beeld dat bestaat van de grootste stad van Frankrijk na Parijs.Toch zitten de terrassen van bars en restaurants vandaag vol. Ondanks de bewolking. De stoeltjes die eerder door de lucht vlogen staan weer bij de tafels. 
De Fransen met blauwe shirts, geschminkte wangen en blauw-wit-rode pruiken komen samen. In de straten rond het stadion duiken ook steeds meer Albanese fans op. Sommigen hebben witte dopmutsjes op hun hoofd. Anderen schreeuwen, hangend uit het raam van passerende claxonnerende auto's, "Albania!" en zwaaien met de vlag van het Balkanland.
Op de promenade rond Stade Vélodrome verzamelen fans van Albanië en Frankrijk zich twee uur voor de wedstrijd in een kring rond een groep meiden met trommels. Ze springen mee op de maat van de muziek. Albanezen en Fransen staan arm aan arm. "I love Albania", zegt een man met een pruik en een plastic haan op zijn hoofd in Engels met een Franse tongval. Olivier (27) komt uit Nice. "Maar ik ben wel gewoon voor Frankrijk, zoals je ziet. Vive la France. Of we Europees kampioen worden? Dat wordt heel moeilijk."
LE CAPITAINE
De spelersbus van les Bleus komt om even na zeven uur, begeleid door politiemotoren en gevolgd door geblindeerde busjes en politiewagens, aan bij Stade Vélodrome. Boven de stoet vliegt een helikopter mee. Op de blauwe spelersbus staat in witte letters Votre force, notre passion, oftewel uw kracht, onze passie. Voorin de bus zit bondscoach Deschamps. Rechtsboven de chauffeur. Zijn gezicht licht op door de blauwe zwaailichten. De meeste Franse fans zijn gelukkig met Deschamps, blijkt ook na een rondgang bij de supporters in Marseille.
DD, zijn bijnaam, is niet alleen geliefd als bondscoach, maar vooral vanwege zijn prestaties als 103-voudig international. Frankrijk won met DD als aanvoerder in 1998 de wereldtitel en in 2000 de Europese titel. Nu is Deschamps vier jaar bondscoach van les Bleus. EURO 2016 is waarschijnlijk zijn afscheidstoernooi. Le Général, zoals hij ook wordt genoemd, heeft Frankrijk na jaren weer trots gemaakt op hun Haantjes. "Deschamps heeft van een bende weer een team gemaakt", vertelt Mathieu (44) uit Arles.
Hij staat met zijn zoon te kijken naar een groep zingende en springende Albanezen. Hij en zijn zoon hebben vlaggetjes op hun wangen geschminkt. "De laatste jaren zijn we niet verwend. Ook door de schandalen. Nu staat er weer een echt collectief. We hebben ook het idee dat dit team weer voor het land wil strijden. En niet alleen maar voor zichzelf, voor hun eigen ego. Ze tonen de passie die wij Fransen willen zien. Zoals in 1998. Ik stond na de WK-finale tegen Brazilië de hele nacht op straat te dansen. Het zou mooi zijn als hij zoiets ook eens meemaakt." Hij wijst naar zijn zoontje. "Misschien deze zomer."
De morosité, de Franse zwaarmoedigheid, liep hoog op in de afgelopen jaren. Ze denken met weemoed terug aan die zondagavond 12 juli in 1998, toen het grootste straatfeest in Frankrijk sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog plaatsvond. Zinedine Zidane bezorgde les Bleus met twee goals in de finale tegen Brazilië de WK-titel in eigen land. Black, blanc et beur. Zo werd de succesvolste ploeg van Frankrijk genoemd. Zwart, blank en Arabisch.
Deschamps heeft zelf Baskisch bloed. Zidane werd geboren in Marseille, maar heeft Algerijns bloed. Dat Zizou niet voor Algerije wilde spelen werd hem verweten in het Noord-Afrikaanse land. Zo bleek op 6 oktober 2001 in een oefenduel tussen Frankrijk en de voormalige Franse kolonie, het was de eerste ontmoeting tussen de landen. Zidane werd in Parijs door Algerijnse fans uitgefloten en uitgemaakt voor een landverrader. Het duel werd gestaakt toen een groep fans van Algerije het veld bestormde in Stade de France. Zidane was in tranen. Net als drie jaar eerder. Toen was het van geluk. Behalve Zidane hadden meer spelers van de gouden generatie wortels in andere landen. Zoals Patrick Vieira, geboren in Senegal, Lilian Thuram in Guadeloupe en Marcel Desailly in Ghana. Youri Djorkaeff heeft Armeens bloed. Het was een ploeg waarmee Fransen ongeacht herkomst zich konden identificeren. Eenheid door diversiteit, klonk het toen.
DECIBELLEN
Nu, achttien jaar later, is een aantal kampioenen van toen, net als Deschamps in Marseille. Niet op de bank. Maar wel langs het veld. Als tv-analist bijvoorbeeld. Zo zien we Christophe Dugarry en Desailly. Binnen herkennen we Bixente Lizarazu en David Trezeguet. Ze zagen in 1998 hoe Deschamps de wereldbeker in ontvangst nam, op die historische avond voor de Fransen in Stade de France. Nu kijkt DD toe tijdens de warming-up van zijn team.
De fans op de tribunes schreeuwen mee met Seven Nation Army van The White Stripes. Een eerder verzoek van een stadionspeaker aan toeschouwers om zo hard mogelijk te schreeuwen resulteerde in een meting van 138 decibel, bleek uit een mededeling op de videoschermen. Harder dan een overvliegende straaljager. Bij het omroepen van de Franse spelers volgt opnieuw een enorm lawaai. Vooral bij de naam van Payet, ex-speler van Olympique Marseille. En bij Deschamps, ook oud-speler en ex-trainer van L'OM. Marseille volgt vanavond het voorbeeld van Saint-Denis. De stad staat achter les Bleus. Misschien nog wel meer dan in Parijs.
Op deze avond denken de mensen wellicht even niet aan de stakingen, terreurdreiging of een economische crisis. De noodtoestand geldt nog steeds in Frankrijk, maar daarvan blijkt op het oog niet veel. Behalve de extra controles bij de poorten van het stadion. Een stadion betreden is tegenwoordig het best te vergelijken met een vliegveld. EURO 2016 is het best beveiligde EK ooit. Gezien alle aangekondigde veiligheidsmaatregelen. 
Die gelden ook in Stade Vélodrome. Zeker nu, omdat president François Hollande aanwezig is. Hij zit op de hoofdtribune, blijkt als La Marseillaise even voor negen uur klinkt. Op het videoscherm is te zien dat hij meezingt. Net als de meeste spelers van Frankrijk op het veld. Franse vlaggen zwaaien in groten getale heen en weer op de tribunes. Het gezang is tot ver buiten het stadion te horen. Is het niet vanuit het stadion, dan wel in cafés, fanzones en de huiskamers.
DE EENHEID
Het was bij La Marseillaise dat Karim Benzema in november de hoon over zich heen kreeg. Op het veld van Wembley spuugde hij op het gras toen het volkslied klonk. Het was de eerste interland na de aanslagen in Parijs. Veel Fransen stoorden zich daaraan. Een nieuw hoofdstuk in de soap rond de spits van Real Madrid. Hij werd door Deschamps niet geselecteerd voor het EK. Dat besluit leidde ook weer tot ophef. Een van de villa's van Deschamps werd besmeurd met de tekst 'racist'.
Zo noemden Benzema en Eric Cantona hem ook. DD zou zijn gezwicht voor politici. Premier Manuel Valls zei in december dat er geen plaats moet zijn voor Benzema bij de EK-selectie, vanwege zijn rol in de sekstape-gate met Mathieu Valbuena en zijn imago. Deschamps had geen zin om erover te praten, aan de vooravond van EURO 2016. "Ik praat alleen over de spelers die zijn opgeroepen", zei hij tijdens een persconferentie in Stade de France, voor het duel met Roemenië. In L'Équipe zei Deschamps wel dat hij niet had verwacht thuis bezocht te worden: "Niemand heeft namelijk het recht om mijn familie bij de kwestie te betrekken."
In juli 2012 trad hij aan bondscoach. Als de opvolger van zijn voormalig teamgenoot Laurent Blanc. DD leidde les Bleus tijdens het WK in Brazilië. Toen waren de kwartfinales het eindstation. Het grootste deel van de selectie van toen is er nu weer bij. Kingsley Coman, Anthony Martial en Payet zijn drie spelers die ontbraken in Brazilië. Benzema was er wel bij. En hij scoorde nog twee keer. Paul Pogba werd verkozen tot Beste Talent van het WK. In aanloop naar het EK werd Pogba gezien als de nieuwe grote leider van les Bleus. Maar in Marseille start hij op de bank. Net als Antoine Griezmann, ook al vaak bewierookt.
Deschamps, uit Bayonne, kijkt niet naar statussen. Le Général verkiest de eenheid boven het individu. boven status. "Het team heeft wat meer leiding nodig dan bij de vorige toernooien. Er zijn minder ego's", zei Patrice Evra (35), een adjudant van Deschamps, in een interview met Le Parisien. Hij speelde bij AS Monaco toen Deschamps daar trainer was en bereikte met hem ook de Champions League-finale. Evra wordt in Frankrijk gezien als de enige echte aanvoerder van les Bleus, maar een zonder aanvoerdersband. Hugo Lloris is de officiële, maar ceremoniële capitaine. Evra is degene die het team aanstuurt. "De eenheid is altijd de grote kracht geweest in teams van Deschamps. Het team is de ster. Dat maakt ons sterker", aldus de linksback.
HEIMWEE
Evra was een van de spelers die werden geschorst na het WK in 2010. Voor vijf wedstrijden. Hij droeg de aanvoerdersband onder bondscoach Raymond Domenech, maar riep op tot staken toen Domenech Nicolas Anelka naar huis stuurde. De spits zou hem hebben uitgemaakt voor hoerenzoon. Evra werd gedegradeerd naar de bank en speelde pas een half jaar na het WK in Zuid-Afrika weer een interland. De toenmalig minister van Sport noemde de spelers die voor de opschudding zorgden caïds immatures: onvolwassen crimineeltjes. Caïds is een Frans-Arabisch woord voor tuig. Die uitspraak gooide olie op het vuur in de banlieue. Zeker bij vele Arabieren die zich al buitengesloten voelden door het toennemende anti-moslim sentiment in het land. De afwezigheid van Benzema is voor hen ook exemplarisch voor de verhoudingen in Frankrijk.
De afstand tussen les Bleus en de fans werd groter. Zeker met die in de banlieue. Frankrijk maakte sinds de verloren WK-finale in 2006 ook geen indruk meer op eindtoernooien en werd geplaagd door conflicten. Franck Ribéry was de hoofdrolspeler in een seksschandaal en in 2012 schold Samir Nasri een journalist uit op het EK in Polen en Oekraïne. In aanloop naar EURO 2016 was daar de kwestie met Benzema, Valbuena en een sekstape.
Maar op deze avond in Marseille heerst op het eerste oog optimisme. Al had voor de start van het EK 53 procent van de Fransen 'een slecht beeld' van les Bleus, meldde onderzoeksbureau BVA. Slechts een op de tien Fransen zag Frankrijk kampioen worden. Er was onvrede over het ontbreken van de beurs in de selectie. De Franse Arabieren hoopten op Hatem Ben Arfa van OGC Nice, maar hij zit net als Benzema thuis. Toch kwam er een beur bij de Haantjes toen Adil Rami de geblesseerde Raphäel Varane verving.
Het is Rami die Griezmann bedient bij zijn goal tegen Albanië. Een paar seconden voordat de blessuretijd start. Meer dan 60 duizend fans springen op. Behalve die in het rood. Griezmann rent richting de cornervlag. Pogba maakt een soort rot-op-gebaar met zijn armen, richting de hoofdtribune. Een nieuw relletje is geboren. Bij de cornervlag wordt Griezmann besprongen. Het beeld lijkt op dat van Payet in Saint-Denis. Deschamps sprong op van zijn stoel en gooide een flesje water omhoog. Een orkaan aan geluid volgde in Vélodrome. Net als na de 2-0 van Payet. "Allez les Bleus" klinkt luid, uit vele monden. Vreugde. Opluchting. 'I used to rule the world', het begin van Viva La Vida van Coldplay, klinkt na het laatste fluitsignaal. Als een herinnering aan die historische zomeravond.
