Henk the Tank in Hamburg
Derby’s vormen altijd weken van tevoren gespreksstof. Of het nou in Milaan, Madrid, Liverpool, Rome of Glasgow is, kranten pakken er al vroeg mee uit. Trainers en spelers roepen dan dat ‘de focus’ eerst op de andere wedstrijden moet. Behalve in Hamburg. Na zeven jaar speelden HSV en St. Pauli eindelijk weer tegen elkaar, net nu Henk Veerman bij laatstgenoemde was beland. Niemand deed zelfs maar een poging om het belang van dit treffen te verhullen, dus trok ELF Voetbal naar de stad aan de Elbe!
Het is nogal een overgang, van sc Heerenveen naar St. Pauli. Beide clubs hebben over het algemeen een goede reputatie, de redenen zijn radicaal verschillend. Heerenveen staat bekend als beschaafd en beheerst. Overal in Nederland zijn burgemeesters nerveus als Feyenoord op bezoek komt en worden de supporters bewaakt als criminelen op proefverlof, in Friesland loopt de Rotterdamse aanhang fluitend naar binnen. Net als de voetballers, overigens: de spelerstunnel van het Abe Lenstra Stadion is een keurige, aangename gang met het lieflijke Friese volkslied aan het einde. Nee, dan de opkomst in Millerntor, het stadion van St. Pauli. De catacomben zijn een donker hol, de weg naar het speelveld laat zich nog het best vinden door de geselende gitaren in AC/DC’s Hell’s Bells.
De aanpassing lijkt soepel te verlopen. Veerman veroverde in Duitsland snel zijn plekje in de basis en was al een paar keer belangrijk voor de ploeg. Beter kunnen we het hem zelf vragen: de dinsdag voor de derby hebben we telefonisch contact. Wat is nu het verschil tussen het voetbal in Nederland en Duitsland? “Het voetbal gaat hier veel sneller, ook in de 2. Bundesliga. Er wordt gejaagd op elke bal, je hebt geen tijd om open te draaien en een mannetje in te spelen. Het is fysiek ook zwaarder”, vervolgt Veerman. Na de wedstrijd tegen Darmstadt, waarin hij voor het eerst op de bank zat, werd hij al overvallen door het meest beruchte fenomeen in het Duitse voetbal. De bosloop is voor Nederlandse voetballers in Duitsland wat het hurktoilet voor Nederlandse toeristen in Frankrijk is: een flinke beproeving.
Bijzondere club
Maar wel eentje die Veerman succesvol lijkt te doorstaan: al vroeg in het seizoen heeft hij een basisplek in de ploeg van Markus Kauczinski. “Op dit moment speel ik en daar ben ik heel blij om, het ligt natuurlijk aan onder meer de resultaten of dat zo blijft. Morgen spelen we tegen Paderborn, maar daar hebben we een andere opstelling voor. De wedstrijd van zondag is de belangrijkste van de afgelopen tien jaar, zegt iedereen hier. Er krijgen dus spelers rust, ikzelf ook”, aldus de spits. Hoe bevalt het leven hem buiten de lijnen? “Zeer goed, we hebben een fantastisch plekje kunnen vinden in de stad, een goede plek voor de familie. Het trainen is zwaarder, dus ik moet iets vaker naar de fysio, maar dat is wel te doen.”
Veerman is niet bij zomaar een club beland. St. Pauli speelde sinds de uitvinding van Facebook één seizoen in de Bundesliga, toch hebben slechts acht Duitse clubs een groter gevolg op het platform. Ook de 400 supportersclubs die de club wereldwijd heeft zullen ze bij competitiegenoten Paderborn, Ingolstadt of Aue niet zo gauw zien. Hoeveel merkt hij daar zelf van? “Het spreekt voor zich, ik denk dat de club wereldwijd bekend is. Als spelers worden wij daar wel goed voor afgeschermd, moet ik zeggen. Het verhaal met de achterban merken wij tijdens trainingen niet zo veel, dan zijn we een voetbalclub zoals alle andere.” Bij een voetbalclub zoals alle andere hoort ook bonje met de buren. Zeker als je die al zeven jaar niet bent tegengekomen. Merkt Veerman daar vooraf veel van? “Nog niet, maar ik ben er natuurlijk nog maar vijf weken. Ik heb nog niks meegemaakt.”
Een dag later wint St. Pauli in blessuretijd met 2-1 van Paderborn. Veerman begint inderdaad op de bank en valt vlak voor tijd in. In die korte tijd ziet hij kans om zijn medespeler de winnende goal aan te bieden. Als we op zaterdagochtend bij een kop koffie en een Franzbrötchen de krant openslaan, bestaan er toch twijfels over wie er zondag in de spits staat. Veerman, of toch zijn concurrent Dimitrios Diamantakos. De trainer grapt al: “Ik heb iemand nodig die zo groot is als Henk en zo snel als Dimitrios”. De oplossing Henktrios Veermantakos bestaat alleen niet, hij zal een keuze moeten maken. Uit het raam van de bakkerij is ineens een flinke kolonne wagens van de Polizei te zien. Opvallend: lang niet alle kentekens beginnen met ‘HH’, de code voor Hamburg. De dienders noemen de wedstrijd wel ‘de grootste operatie sinds de G20’.
Internationale allure
Dat blijkt wat overdreven: na die politieke bijeenkomst was er meer dan tien miljoen euro schade, de rellen hier blijven beperkt tot een inval van een paar St. Pauli-supporters in een HSV-keet enkele dagen voor de wedstrijd. Waarin de G20 zich wel kan meten met deze wedstrijd is het aantal verschillende landen van de bezoekers en honderden journalisten. Het deel van de HSV-aanhang dat zich identificeert met het politieke rechts heeft vriendschappen met onder meer FC Kopenhagen, Rangers en Chelsea. St. Pauli, de linkse club die zichzelf tot vrijbuiter verklaarde, kan het goed vinden met Celtic en heeft gevolg door heel Europa zitten. De beruchte Reeperbahn ligt dan wel vlakbij de Millerntor van St. Pauli, het zuidelijke deel van de boulevard herbergt ook supporters van HSV.
Wie in de Jolly Roger, de stamkroeg voor de ‘Paulianer’ naar HSV vraagt, krijgt steeds hetzelfde antwoord: een commerciële club zoals alle anderen. Het Volksparkstadion wordt als voorbeeld genoemd. De arena waar Marco van Basten in 1988 een heel land in de zevende hemel schoot veranderde de naam zo vaak dat Pauli-fans het spottend het ‘duizendnamenstadion’ noemen. In café Tankstelle achter de Hans-Albers-Platz spreken de aanhangers van de Rothosen al even vleiend over hun buren: ‘een schijnheilige club die met slinkse marketingtrucjes een onterecht goed imago heeft gekweekt’. Of dat imago terecht is of niet laten we in het midden, maar St. Pauli trekt inderdaad liefhebbers van heinde en verre. In dit weekend horen we de vreemdste talen gesproken worden door mensen in het bruine tricot.
Zo ook Peter Budding, voorzitter van de Braun-Weisse Tülpen, de Nederlandse supportersclub van St. Pauli. We spreken Budding op zondagochtend, hij is met zeven vrienden in Hamburg. Hoe is die club ontstaan? “Door een vriend van ons, die was een keer geweest. We waren het negatieve in Nederland zat, alleen komen om de tegenstander af te zeiken. We zijn een keer meegegaan en waren gelijk verkocht. De club staat ergens voor en wordt gesteund. Als je achter staat ga je gewoon harder zingen, dat is St. Pauli.” Prangende vraag: hoe komen acht Hollanders aan zulke felbegeerde kaarten(bij het stadion werden honderden euro’s betaald voor de laatste tickets)? De enige manier om vijfduizend plaatsbewijzen sneller te verkopen zou vermoedelijk voor een ‘safe zone’ buiten gehoorafstand van een TROS Muziekfeest zijn. Dus hoe hebben ze dat geflikt?
“We gaan sinds 2000, ook toen de ploeg in de Regionalliga tegen de tweede elftallen van Bayer Leverkusen en Werder Bremen speelde. Dat hebben we altijd via de Fanladen geregeld, die mensen weten dat. De Fanladen is er vooral voor buitenlandse supporters, zij krijgen altijd een deel van de kaarten van de club en mogen die zelf verdelen. Een paar weken geleden sprak ik met ze, ik dacht dat het kansloos zou zijn om hier kaarten voor te krijgen. Toen zeiden ze: ‘Wacht even, jullie gaan toch altijd? Alle mensen die er nu een keer bij willen zijn hebben pech, we gaan eerst kijken naar de mensen die altijd komen. Dus we hebben om acht kaarten gevraagd, en zagen wel hoeveel we er zouden krijgen. Nou, we hebben er acht.”
Anticlimax
Na een stevige controle mogen ze het stadion met de duizend namen(intussen gewoon weer Volksparkstadion, overigens) betreden. Bovenin de burcht blijkt dat Budding en de anderen het zonder Veerman moeten stellen: de trainer heeft zijn Griekse concurrent verkozen. Na de nodige verbale provocaties(verder dan dat gaat het op deze derbydag niet), kunnen we eindelijk beginnen. Al snel blijkt dat het voorspel te lang geduurd heeft. Onder zoveel verwachtingen werkt de waanzinnige sfeer op de tribunes eerder averechts. Op het veld staan 22 spelers die bezeten zijn van angst, alsof ze zonet een e-mail naar de verkeerde persoon hebben gestuurd. HSV-doelman Julian Pollersbeck is zo zenuwachtig dat hij in tien minuten drie keer zijn pet op en weer af zet. In de slotfase wil een HSV’er een hoekschop trappen en raakt daarbij meer cornervlag dan bal. Zo’n wedstrijd.
Veerman mag twintig minuten voor tijd invallen voor Diamantakos, die in de malaise had gedeeld. Hoewel de Pauli-aanhang al liefkozend over Henk the Tank spreekt wanneer de twee meter lange Volendammer ter sprake komt, kan ook hij hier weinig klaarspelen. HSV heeft bijna al het balbezit en doet er bedroevend weinig mee, tot zichtbare ergernis van Rick van Drongelen. Na het laatste fluitsignaal klinkt er gefluit uit 52.000 kelen, alleen de 5.000 in het uitvak zijn tevreden met de uitslag. Voetballend is het niet best, de supporters lijken liever Veerman in de basis te zien staan, op dit moment telt dat alleen niet. Er is niet verloren van de grote broer. Sinds 2002 al niet meer. Door de uitzege in 2011 werd St. Pauli Hamburger Stadtmeister en die titel voeren ze nog steeds. Officieel is dit natuurlijk niet, maar dat heeft Pauli in het verleden ook niet tegengehouden. In 2002 versloegen ze zelfs Bayern München, net nadat die ploeg het WK voor clubs had gewonnen. De shirtjes met opdruk ‘Weltpokalsiegerbesieger’ waren niet aan te slepen en zijn nog steeds te koop.
Der nummer eins der Stadt
Ook in de catacomben van het imposante Volksparkstadion staan de gezichten bij de spelers en medewerkers van HSV bedrukt. De afdaling naar de 2. Bundesliga was al pijnlijk genoeg geweest, zeker na de jarenlange lijdensweg die het fatale schot voorafgingen. De club werd een parodie op zichzelf: het hoogtepunt was een bestuurslid dat een tas met contracten in een stadspark liet slingeren. De vinder belde de club, die haar uitlachte, waarna mevrouw dan BILD maar verwittigde. Wie de ploeg in het afgelopen decennium zag schutteren zou het nooit vermoeden, toch was HSV ooit een grootmacht in het Duitse en Europese voetbal. De voetbalexponent van havenstad Hamburg, parel aan de Elbe, een belangrijke economische en culturele zuil van het naoorlogse Duitsland. Wie zo’n last met zich meedraagt moet wel een groot zelfbewustzijn hebben. Het enige voordeel aan de degradatie, afgelopen mei was het na herhaaldelijk uitstel van executie eindelijk zover, was deze wedstrijd. Wie de hele wereld opnieuw moet veroveren, kan net zo goed in de eigen stad beginnen. Wel, de eerste poging is mislukt. De druk op poging twee in maart volgend jaar wordt immens.
De stemming in het kamp van de Paulianer is na beduidend vrolijker. “Voor ons was 0-0 een prima resultaat. Wij wilden niet verliezen daar en dat is gelukt. We hoopten nog op een kans op het einde, dat een bal er dan invliegt, maar dat was niet zo”, spreekt Veerman na afloop. De vraag of de 57.000 toeschouwers het hoogste aantal is waarvoor hij zijn voetbalkunsten vertoonde wordt bevestigend beantwoord. “Ja, tot nu toe was De Kuip denk ik het grootste stadion.” Sinds de wedstrijd bij HSV krijgt Veermans concurrent Diamantakos de voorkeur, de resultaten zijn daarbij ook nog alleraardigst. “Wij hebben het goed op de rit, de resultaten zijn prima. Alleen nu moet ik mijn basisplaats weer zien terug te krijgen, ja.”
Ook Budding is na afloop tevreden gestemd, de 0-0 voelt ‘als een overwinning’, omdat het officieuze stadskampioenschap in ieder geval nog een half jaar veilig is. Verder was het voetbal van HSV volgens Budding niet bepaald iets om bang van te worden. Weinig van de aanwezigen zullen hem op dat punt tegenspreken. De spanning die ’s ochtends nog zo over de stad had gehangen is bij terugkomst in het centrum verdwenen. Vooruit, de aanhang van St. Pauli kijkt vrolijker, maar van de toestanden zoals die 2784 dagen geleden ontstonden na de winnende kopbal van Gerald Asamoah in het Stadion met de Duizend Namen is geen sprake. Henk Veerman kon in de slotfase niet doen wat Van Basten dertig jaar geleden wel op deze grond klaarspeelde. Als we ervan uitgaan dat HSV uiteindelijk in vorm raakt en meteen weer promoveert, is de afspraak op Millerntor in maart volgend jaar er een van enorm belang. Als HSV het stadskampioenschap niet meeneemt uit de hel van de 2. Bundesliga, is de afdaling voor velen mislukt. St. Pauli op haar beurt kan in eigen huis geen genoegen met 0-0 nemen. Dat Budding erbij is kent geen twijfel, de vraag is of Henk the Tank op 10 maart 2019 ook een prominente positie op het slagveld krijgt.
