“Op een zonnige middag, zo’n drie jaar terug, was ik met vrienden op een strand. We besloten samen plastic afval op te ruimen. Al na een paar minuten opruimen was ik bekaf. Ik voelde mijn knieën, rug en was buiten adem. Ik zei tegen mijn vrienden: ‘Ik ga zitten’. Toen ik iedereen zag lopen, dacht ik: dit kan zo niet meer. Ik ben 34, maar kom bijna niet vooruit. Ik woog 150 kilo”, vertelt Mido met zijn lage, donkere stem in het Engels aan de andere kant van de telefoonlijn. Hij zit in zijn huis in El Gouna, een Egyptische stad aan de Rode Zee.
Ook een keer in de London Zoo, wandelend met zijn vrouw en drie zoons, merkte Mido dat hij iets moest veranderen aan zijn leefstijl, vier jaar nadat hij was gestopt als profvoetballer. Na een kwartier lopen zat de oud-spits van onder andere AA Gent, Ajax, Celta de Vigo, Olympique Marseille, AS Roma en Tottenham Hotspur uitgeteld op een muurtje te wachten tot zijn gezin was uitgekeken op de dieren.
“Die momenten waren wake-up-calls. Ik ben toen naar een dokter gegaan. Mijn cholesterol bleek 320. Dat zit normaal tussen 150 en 200. De dokter zei dat ik voor mijn veertigste dood zou gaan als ik mijn leefstijl niet zou aanpassen. Dan schrik je je rot. Ik ging een uitdaging aan. Voor mezelf en voor mijn familie”, aldus Mido.
UITDAGING
Met personal trainer en oud-voetballer Ali Mazhar werkte Mido vanaf april 2018 honderd dagen aan zijn lichaam. Er werd een documentaire van gemaakt: MidoXAly. Daarin spraken zijn ouders, vrouw en vrienden hun zorgen uit over de gezondheid van Mido, die in juni 2013 stopte als prof en in de jaren erna tientallen kilo’s aankwam.
Op social media leidde dat tot de nodige hilariteit. Zo ook bij Mido’s bevriende oud-teamgenoot bij Ajax Andy van der Meijde. Onder een Instagramfoto van Mido in een zwembroek op een boot met vrienden schreef Van der Meyde: 'Did u eat all the pies mate?' Bij een andere foto op bezoek bij oude bekenden in Gent schreef Van der Meijde: 'Don’t eat them mate'. Mido kon er wel om lachen, zegt hij.
Een half jaar nadat hij stopte stond Mido al als trainer voor de groep bij Zamalek, waarvoor hij ook als speler actief was. Hij won de nationale beker en werd zo de jongste trainer ooit in Egypte die die prijs won. Mido vervulde de rol tot de zomer en werd toen aangesteld als hoofd jeugdopleiding bij de club. In de jaren erna volgden periodes als trainer bij Ismaily, opnieuw Zamalek (zeven duels), Wahdi Degla, Al Wahda in Saoedi-Arabië en El Makasa. Ook was hij in 2016 kortstondig technisch adviseur bij Lierse SK.
Zijn baan als trainer, in combinatie met zijn werk als analist voor tv-zenders als beIN Sports, Sky Sports en de BBC, eiste zijn tol, zegt Mido nu. “Trainer zijn is mooi en uitdagend, maar het levert ook stress op. Het gaat met ups en downs. Dat had invloed op mijn leefwijze, mijn eetpatroon. Als voetballer verbrand je nog heel veel calorieën op het veld, maar als je stopt verandert dat natuurlijk. Sowieso vertraagt je metabolisme na je dertigste. Ik kwam steeds meer kilo’s aan. Ik zat vast in een patroon. Dat moest ik doorbreken, uit mijn comfort zone stappen. Met hulp van Ali. Ik raakte bij de uitdaging meer dan veertig kilo kwijt. Ik leerde weer gezonder te eten en voldoende te sporten. Ik stopte met rood vlees en gefrituurd eten. Ik neem geen zout en suikers meer. Ik eet nu veel meer vis, fruit, groente en granen. Ik voetbal met vrienden, zwem, squash en fitness. Met onze documentaire hoopte ik andere mensen te inspireren.”
TRAINERSCHAP
Na zijn afvalrace tweette Mido in aanloop naar het WK in Rusland nog naar de toenmalig bondscoach van Egypte Héctor Cúper of hij een fitte, scorende spits kon gebruiken. Mido ging naar het WK, maar als analist, in een pak van een paar maten kleiner dan anderhalf jaar eerder. Door de coronacrisis ligt zijn werk voor de tv voorlopig stil.
Mido is veel thuis met zijn vrouw en drie zoons of zit op zijn jacht of zodiac rubberboot. Ze wonen in El Gouna, een in 1989 aangelegde luxueuze stad. Hij heeft het goed, geniet van het leven en noemt zichzelf een familieman. “En in deze coronatijd merk je nog meer hoeveel familie voor je betekent”, aldus Mido.
In januari vertrok hij als trainer bij El Makasa. Nu kijkt Mido uit naar een nieuwe uitdaging. Dat hij al op zijn dertigste trainer zou worden, had hij niet verwacht toen hij als achttienjarige bij Ajax kwam. “Maar nadat ik stopte als voetballer heb ik me op het trainersvak gestort. Dat beviel goed en ik heb me ontwikkeld en ervaringen opgedaan bij clubs in Egypte en Saoedi-Arabië. Ik heb ook een cursus gevolgd bij de voetbalbond van Wales. Dat was op aanraden van Marcel Desailly, met wie ik bij beIN Sports werk. In Wales heb ik mijn A-diploma gehaald. Ik wil graag bij een mooie club in Europa werken. Het is mijn droom om ooit bij Ajax trainer te worden. Wie dan mijn twee assistenten zouden worden? Richard Witschge en Aron Winter. Betrouwbare mannen met heel veel ervaring. Ze hebben veel voetbalkennis en fijne karakters. Andy van der Meijde mag materiaalman worden, haha.”
SPOTLIGHTS
Als tiener keek Mido, zoon van een oud-international van Egypte en opgegroeid in het oude centrum van Caïro, al naar Ajax. Hij herinnert zich nog de Champions League-finale in 1995 tegen AC Milan. “Ik was fan van Patrick Kluivert, had een poster van hem op mijn slaapkamer. Marco van Basten bewonderde ik ook. Dat ik later bij Ajax tekende was heel speciaal en maakte mij trots.”
In 2001 kwam Mido samen met Zlatan Ibrahimovic bij Ajax binnen als groot talent. Hij bewonderde in die tijd Thierry Henry en Gabriel Batistuta. In België was hij als aanvaller van AA Gent onderscheiden met de Ebbenhouten Schoen voor de beste speler in België met Afrikaanse roots. Op zijn zeventiende debuteerde hij voor de nationale ploeg van Egypte. Een jaar eerder had Mido Zamalek verlaten voor AA Gent. Daar kwam hij buiten het veld ook in de spotlights door een relatie met Miss België, die ook snel strandde, autoritten zonder rijbewijs en doordat hij zich in het uitgaansleven bevond. In Egypte bleven miljoenen mensen door alle media-aandacht op de hoogte van het leven van Mido in Europa. Zo ook toen de bruiloft met zijn huidige vrouw Yosra live op tv in Egypte werd uitgezonden.
Anderlecht wilde Mido in de zomer van 2001 kopen, maar het was toenmalig technisch directeur Leo Beenhakker van Ajax die de extravagante tiener naar Amsterdam haalde. Daar werd Mido al snel de Koning van Caïro genoemd. Kort na zijn contractondertekening reed hij rond in een felrode Ferrari. Mido begon bij Co Adriaanse, maar nadat Adriaanse eind november werd ontslagen, kwam Ronald Koeman. Ze botsten meermaals. Zo was Koeman niet enthousiast over de Ferrari van Mido en zag hij de Egyptenaar meer als linksbuiten dan als spits. Dat zag Mido anders. Toen Koeman in februari 2002 tegen Mido zei dat hij niet zou spelen tegen Feyenoord reed hij naar Schiphol, liet de Ferrari bij kort parkeren staan (voor vier dagen, zo bleek later) en stapte in het vliegtuig naar Caïro.
EGYPTISCHE GOD
Toch was hij ook van grote waarde op weg naar het kampioenschap van Ajax in 2002. Na zijn excuses voor de vlucht naar Caïro maakte Mido tien doelpunten in negen Eredivisie-duels. Hij scoorde tegen NEC in het kampioensduel (0-2) en was ook trefzeker in de bekerfinale van 2002 tegen FC Utrecht (3-2). Na het succesvolle seizoen waarin Ajax met Mido en Koeman de dubbel won en de kwartfinale van de Champions League haalde, ging het in de eerste maanden van het nieuwe seizoen weer mis.
Bij een uitduel met FC Groningen in september 2002 werd Mido na een half uur naar de kant gehaald voor Ibrahimovic. Nadat Mido twee weken tegen PEC Zwolle op de bank bleef, zei hij voor de camera van AT5 dat hij weg wilde. Vijf maanden later vertrok Mido. Een paar weken eerder was hij nog mee met Ajax op een oefentrip naar Egypte. Hij scoorde in een oefenwedstrijd tegen Al-Ahly, de rivaal van zijn vorige club Zamalek. Toch scandeerden vijftigduizend man zijn naam. “Mido wordt hier als een God behandeld”, zei Koeman toen.
“Ik besef dat ik het Koeman moeilijk heb gemaakt”, zegt Mido nu. “Het was ook een van zijn eerste klussen als coach. Ik had zeker mijn aandeel in de botsingen, maar vond het ook niet altijd netjes dat hij alles open en bloot met de pers deelde. Ik denk nu nog steeds dat dat niet de manier is om met jonge spelers om te gaan. Kritiek houd je binnenskamers. Er ontstond een wisselwerking waarin hij iets riep in de media en ik daarop reageerde. Zoals met die Ferrari. Ik was altijd al gek van Michael Schumacher en had een droom om ooit een Ferrari te kopen. Dat kon toen ik bij Ajax tekende. Dat snapte niet iedereen in Nederland. Nu begrijp ik dat Koeman mij ervoor wilde behoeden dat ik naast mijn schoenen zou gaan lopen. Ik denk dat cultuurverschillen ook meespeelden in die periode. Met de wijsheid van nu hadden Koeman en ik elkaar vast beter begrepen en had ik misschien langer bij Ajax gespeeld. Ik zag toen al wel dat Koeman een toptrainer zou worden. Ik heb respect voor hem en wens hem beterschap na zijn operatie”, verklaart Mido, die in februari 2003 eerst op huurbasis naar Celta de Vigo vertrok en in juli voor zes miljoen euro aan Olympique Marseille werd verkocht.
Met vijftien clubs in nog geen vijftien jaar was de carrière van Mido nogal turbulent. “Ik was vooral met mezelf bezig en als iets mij niet zinde was ik snel weer weg. Dat bleek het grootste verschil tussen de carrière van Zlatan en die van mij. Hij maakte de juiste beslissingen op het juiste moment. Ik niet. Ik had achteraf ook niet zo vroeg bij Ajax, Marseille en Tottenham moeten weggaan. Ik had geduldiger moeten zijn. Maar ja, ik had het hart op mijn tong en dat leidde tot botsingen. Ik vertel mijn zoons nu dat ze geduldiger moeten zijn dan ik was. Ze voetballen ook heel graag.”
BIJZONDERE TIJD
Ondanks zijn korte eerste periode bij Ajax en moeizame relatie met Koeman koestert Mido vooral de mooie herinneringen aan zijn tijd in Amsterdam. Momenten op het veld, maar ook daarbuiten. Zoals met vrienden van toen: Ibrahimovic, Van der Meijde en Maxwell. Met die eerste twee haalde hij de nodige streken uit. Zo vertelde hij al eens met Ibrahimovic fietsen in de gracht te hebben gegooid en taxichauffeurs in verbazing te hebben achtergelaten door niet te betalen na nachtelijke ritjes uit het centrum. Ze renden dan ieder een andere kant uit. En dan waren er nog de straatraces in hun Ferrari, BMW en Mercedes.
Er was ook de ruzie met Ibrahimovic, waarbij Mido in een kleedkamer een schaar richting het hoofd van de Zweed gooide. Voormalig teammanager David Endt heeft het als relikwie bewaard. “De media smulden van dat verhaal. Nu nog. Het was natuurlijk niet goed, maar tien minuten later was het oké tussen mij en Zlatan. Het was niet eens een scherpe schaar, haha. Het gebeurde in een opwelling. Ik was emotioneel omdat we verloren van PSV. Zlatan en ik hebben altijd contact gehouden. Maxwell en Van der Meijde spreek ik geregeld en soms komen we elkaar ergens tegen. Dan halen we mooie herinneringen op aan onze crazy years samen”, vertelt Mido.
Als Mido aan zijn mooiste momenten in het shirt van Ajax denkt, schieten zijn gedachten terug naar mei 2002 en de kampioenswedstrijd tegen NEC, waarin hij scoorde en een assist gaf, en de bekerfinale, een week later tegen Utrecht. “Tot vlak voor tijd stonden we achter en sommige spelers van Utrecht waren al bijna aan het feesten. Maar toen maakte Wamberto die rare buitenspelgoal. Het was een meter of drie, maar de grensrechter zag het niet. Ik zag het direct en heb uit verbazing die man omhelsd, haha. Hij wist niet hoe hij daarmee moest omgaan en duwde mij weg”, zegt Mido lachend.
In de zomer van 2010 keerde de Koning van Caïro terug in Amsterdam, waar Martin Jol trainer was. Ze werkten al samen bij Tottenham. “Ik had een goede klik met Martin en hij kon een extra spits gebruiken naast Luis Suarez en Mounir El Hamdaoui. Ik was herstellende van een blessure en niet topfit, maar werkte hard. Ik speelde een aantal wedstrijden en maakte een paar goals. Nadat Jol werd ontslagen, kwam Frank de Boer. Hij vertelde gelijk dat hij mij niet nodig had en ik besloot te gaan, al had ik nog een contract. Ik wilde jonge aanvallers die op de deur klopten niet in de weg zitten en voelde niets voor een plek op de bank of tribune. Zo duurde ook mijn tweede periode bij Ajax niet lang. Toch blijft Ajax altijd speciaal voor mij. Ik kom nog graag in Amsterdam, zoals vorig seizoen voor tv-werk in de Champions League. Dat ik met open armen word ontvangen, doet me goed."
